95
MDXVII, NOVEMBRE.
9G
    scrisse quella honorala lelera, è passala per questo nostro canal con vele zerclia 160, et ne mandò letere dii Turcho, domandando la nostra bona ami-eilia, et è passala in Gonslaulinopoli, senza far alcuna lesione. Et a li 6 dii presente è passala per questo canal l’armata de Curlogoli con cercha vele 3*2, tutto cariche a marteleto. El Turcho si è partito dal Cayro. Dicono haver lassato suo locotenenle el signor che fu di Aleppo, che tradì el Soldan, et lui se ne viene a la volta de Constantinopoli. Sono venuti più homeni, quali sono siati nel campo dii Turcho. Re-feriscono la poca polenti;» era rimasta al Turcho nel Cayro, et li populi esser in superlativo grado malcontenti; et el simele la sua gente d’arme por la grande avaritia regna in lui. Del Sophì si dice as-sae, non si vede alcuna experienlia.
       Ex Rhodo die 9 Octubris 1517.
52') Proposito, et tractata in consultationibus sane ics expeditionis quce ad principcs mittenda visa sunt, eorum quoque prudcntia et consilio examinanda, si quid addendum, minuendum, corrigendumque videatur.
       In Dei nomine amen. Quia magnis rebus ad-ministrandis rccla consilia antecedere oportet, et prius consulto opus est: inox ubi consulueris mature facto: idcirco consullationes hahilas de maxima et maxime necessaria expedilione conira Turcos, quibusdam capitulis ordine subiectis explicavimus. Ac primum.
       An hoc bellum sit suscipiendum?
        Si	suscipiendum, defensivum ne an offensivum?
        Quae belli susceplionem impedire posse videan-lur et quomodo ea demovenda?
       An bellum susceptum per omnes chrislianos princeps gerendum, an per aliquos tantum et per quos aut quos?
       Quanto apparatu bellum hoc restringi et gerì convenial: ac de rebus ad hujusmodi apparatimi necessariis.
       Primo: de reconciliando Deo.
        Secundo: de pecuniis.
         Tertio : de copiis mililaribus.
       Quo ad pecunias, quomodo cogenda: quae salis esse possint, et per quos cuslodiendoe ac deputando;.
        Quo ad rnililares copias, ex quibus potissimum nationibus et quem ad numerimi tam pedcslrem quam equestrem assumendae sunt et base ad belli apparatum pertineant.
          (1) La carta 51* è bianca.
   Ad consullalionem vero el adminislralionem belli gerendi : primo, qua via eundum sit adversus hosles, terra ne an mari an ulroque modo.
   Secundo, an diviso in paries exercilu et terrestri et maritimo, an viribus in unum coaclis.
   Terlio, quo itinere et terra milites ducendi et mari traiiciendi.
   Quarto, uhi convenire in unum exercitus, et qua; primum aut potissimum loca hostium debeat invadere.
   Quinto, quae providenda ut commealus necessari nostris exercitibus suppeditentur.
   Erunt et alia duo extrinsecus ad hujus belli ra-tionem vel necessaria vel ulilia.
   Primo, ea qua;, hoc bello acquirentur, si Deus effueril, quomodo inter chrislianos principes et quorum judilio dividendo, et ante ne bellum, an post ut causae litium removeantur.
   Allerum, an aliquis infidelium principum sibi metuens et suspectum habens Ture® potenliam, sit ad hujus belli partem capescendain ex suo latere per nos incita ndus.
   Praemisimus capila rerum quae in consultatio-nem veniunt per ordinem: nunc singulis, eodem ordine explicandis, noslram sententiam accomoda-bimus.
Primum. An hoc bellum sit suscipiendum.
   Hoc non videlur cadere in consullationem ; non enim jam est in polestate nostra, cum nosler eter-hus et idem potentissimus hostis, maximos apparatus fecerit faciatquse ad nos et statu et forlunis et vita ipsa exturbandos ac spoliandos, palamque jaclet valde ferociter se oricntem modo subegisse nunc. slatini ad occidentem arma convertere, nec 55* sit nisi universa christianitate capta, ullo modo quie-lurus, ut nos aut dare illi gratis noslrum sanguinem aut ferro cum eo decerncrc oporteat. Nullum igitur habet locum consultalo uhi intervenit necessitas.
Secundum. Suscipiendum ne bellum offensivum an defensivum.
   Nec hoc quidem valde dubilandum est, quin lon-ge melior sit conditio inferentis bellum quam pro-pulsanlis, primo quia aggredì ultro hostem maioris est et animi et auctoritalis quam illius impetum ex-peclare; cum eliam adversarii animus eo magis mi-nualur quo magis eum andere videret, contra quem decertaturus est. Deinde, si quid debile aut infidum