109	IIDVII, GIUGNO.
51 Oratio Joannis Hehler U. Juris doi'toris, innatissimi ac gloriosissimi Cef saris Augusti MaximUiani, consiliarii et sccretarii, ad principctn et senatum vene tum illustrissi-mum hahita, anno Christi 1507, die XXI junii (1).
      Omnem rempublicam Iribus potissimum constare, videlicet consilio, virtute el justitia, iisque in a;lernuin durare, tu, illustrissime princeps, et veneranda ista senatoria senectus, universusque po-pulus inclvtae civitatis Venetiarum, jam longa expe-rientia, etiam inviti, didicere. Porro de consilio sano, quo ipsa respublica vestra bactenus feliciter inces-sit, superlluum est aliquid imprsesentiarum in lau-detn veslri commemorare. Ita enim consilio vestra semper valuit respublica, ut non modo Germani», verum etiam omni Gallio;, Itali* quoque et Hispa-niae, imo loti orbi sapientiam consiliorum vestro-rum putissimam esse felicitatis amplificationis(]ue vestric reipuhliese causam, non sine admiralione, quasi per speculum, licuit contemplari. Nec mirum, <|uo enim factum est, ut civitas vestra iuclyüe na-tionis germanica plus quam alterius respeclum semper habuorit V quod sacro romano imperio semper adhesoeril? quod regum ac imperatorum romanorum honorem et dignitatem asrnulari semper studuerit? nisi sapientissimo consilio suo. Quip|>e germano-rum mores et consuetudinem sapientcr considerai», quod non a Dite patre se esse progenitos, el propte-rea omnes divitias in terris tenere, siqieruin aut in-fcrum auxilio conantur cl predicant, quod non levitate animi, in consiliis capiend is el bellis inchoan-dis sunt mobiles, sed sedi bus suis conienti, novis non student imperiis et divitiis npn csuriunt alienis, el quibuscum semel amicitiam coierint, earn tena-ÜJ* eissime certe observant, ad bella etiam suscipienda tardissimi; uhi vero, iniuria aliorum forte laccssiti, arma el gladium sumpscrint, inox ad omnes cala-mitates perferendas, eorum usque in linem prom-ptus et alacer est animus, pulchramque |>etunt per vulnera mortem, utpote cum hoste fortiter hilari-terque congredienles facile oslendunt s:ne pernicie cum eis contendere posse neminem. Igilur civitas vestra hoc sapienler intelligens, et quid invidi germani in armis exereitatissimi virtute valerent, semper nationi eorum, ac sacro romano imperio (uti praidiximus) adhaesit. Accedit, vestra confessione,
               m
          (1) Questa orazione è a stampa. Cfr col. 132, (R. Folcì).
110
quod non est gì ns tilla aut civilas, cuius vcl plura vel maiora in romanum impennili el capul eius argumenta bcnivolentia et tìdei apparuere; et prie-sertim a pud quam nomen Austria» senqier clarissi-muin, semper religiosuni, semper venerabile fuit. Exeniplo nobis sunt imper.itores el reges romano-rum, et novissime divue memoria; Fcdericus tertius, quem civitas vestra singulari observatione, dum pro corona imperiali per vestra dominia iter suum prose<pierelur, venerata est; divum etiam Cipsarem Angustimi Maximilianuin a teneris unguieulis ¡111-fiensissime coluit, auctoritati eius favit, amplitudi-nem eius pro viribus omnibus defendit. Totiens respublica vestra «esarca; majeslati, sacro romano imperio et nalioni germanice copulala multipliei-que ne.xu devinoti, non potest omnium qua- ad glo-riam, dignitatem, statum, felicitatemi et amplifica-tionem eorum pertinent, non esse cupidissima ac obscquentissima. Maxime quod hic sanctus ac per-vetus inclylaj vestra; reipublicae mos est principen) ac cae sa rem optimum, forlissimum, sapicntissimum, utpnte qui nobilissimas gentes, ferocissiinos [»pillos, bellicosissimas nationes, tam arinis quain sa-pientia vicit; qui parva sie|)e manu (prout in re militari multimi fortuna potest) mullas hostium copias fudil; qui denique justitia, liberalilale, animi magnitudine, clementia, placabiHtate, abslmentia vo-luptalum ;■ quid plura ? qui virlutibus imperatori» omnibus relucet, non solum amare, veruni etiam dignilalciii eius et sacri romani inipcrii, ac natio-nis germanica; juvarc, lucri, defendere, perniciosos vero, Ímprobos et novos tyrannos, exitialiter odire, persequi,' abominan. Sed quorsum isla (illustrissime princeps et tu, venerande scnalus) tara longo repe-tita exordio/ ut ¡lividissima; virtuti sacralissima; ausa rea: maiestatis, ut virtuti etiam sacri romani imperii, ut virtuti denique tolius nalioiiis germanica: sapientiam consiliorum vcslrorum amieabiliter el indissolubitcr conjungalis. Quo supervenía! nn lyla; veslnc reipubliea; maglia illa juslilia, qua: olimi auro, ornili lapide precioso, ornili denique virtule, imo Mes|>eroprd:clariiir existens. llniouique vestrum red-det quod suum est, vobisnon auferet quod vestrum est, alienis non dabit quod suum non est. Scd qui 1 mora muri ipsa denique justitia conjuges vestras pu!-cherrimas, quo niinus ab illis novis tyrannis hunii-liabuntur, cuslodieL Filias vestras virgines pudicis-simas, quo niinus ab illis pulsabuntur eripiet. Adul-teria cum slupris el incestibus, et id geuus mille permiscerc non sinet. Sed insignem vestram rein-publicam virlule et auxilio sacratissima; cacare®