251
MDXIV, NOVEMBRE.
252
     cipibus christianis propositum : ut pace atquo concordia inter illos omnes teque in primis tuosque ho-stes conciliata, depositisque privatis inimiciliis, pu-blice communique consensu hosti victori ac fortuna; dulcedine ebrio, opes viresque nostras omnes con-iunctas atque consocialas opponamus. Alque id qui-dem noSj si scepe alias, ut dixi, et libi et reliquis regibus frustra et sine ullo usu proposuirnus : est certe ea re tarditateque nostra factum, ut idem Turca et antea non unos suos bostes, et nunc lsmaelem ipsum, qui unus ei ex non christianis imminebat eratque reliquus, debellare atque proterere, imperiique sui fines longe lateque promovere, opesque suns multo et firmiores ad se defendendum, et ad nos aggre-diendos, explications paratioresque redderesane po-tuerit. Qui nobis rerum eventus quam sit formida-bilis, nemo non videt. Quod si nunc etiam non au-diemur, aut potius si liberator noster Christus, qui nos per vicarium suum alloquitur, atque ad poputos remquepublicam suam tuendam impelli!, non audie-tur, dicamne an taceam ? locus jamiamque tot peccata nostra corrigendi segnitiemque sarciendi nullus dabitur: unusque omnes exitus, una clades atque in-teritus manebit. Gliscit namque malum serpitque in dies latius, et vires horis prope singulis ita sumit, ut si paululum praiterea prsestolabimur, ac nosmet ipsos, quemadmodum adhuc quidem fecimus, no-stris ipsorum viribus conteremus, spes iam nobis auxilii atque praesidii nulla reliqua sit futura. Qua-mobrem, per illam te baptismatis tui sacrarli saluta-remque undam, qua te christianum es professus, perque tuum Imperatoris norncn, quod te apud omnes nationes vere magnum et venerandum facit oro, abs teque pracibus omnibus peto et quseso, ut quando tu omnium christianorum regimi principem geris, primus etiam odia inimicitiasque tuas, quas cum christianis populis exerces, deponas : proque animi tui magnitudine pacem, si non qua utilius, certe qua 148' facilius fieri potest condilione cum tuis hostibus in eas, omnesque mora; causas piane rejicias, ne per te cuipiam stetisse videri possit, quominos Christianae Reip.Turcarum gladiis ac furori proposi!® in tempore succurratur. Id vel officii tui, propter quod Reipub. Christianae plus quam ooeteri debes, vel tui regni causa facere le oporlet, ne tuos etiam aliquando populos, si obdormieris, ea ipsa imminens omnibus illuvies atque pernicies trahat. Deinde tuo ut nomini alque glorice consulas, ne le euin locum tenente, quem lenes, ulla insignis Christiana; Reip. nota atque calamitas inuratur. Demum etiam ut reìiqui tuo se esemplo reges ad id faciliores praebeant. Non enim
vereor, cum tu unus nostris (ìdelibus monitis ob-temperaveris, quisquam omnino ul sit Ecclesia; se-nalusque consiliis hac in re communique periculo ad-versaturus : ut nostra ha;c in Turcas profectio, quam dies alque noctescogitamus, necessitasque ipsa nobis suadet, parari celerius alque eommodius possit. Que-madmodurn quidem te faclurum, quae tua semper fui! pietas atque prudentia, sane confido. Reliquum est, ut valetudini tua; servias : a qua libi non recte esse, permolcste tuli. Quanquam quidem cum has literas dabam, sperabam le convaluisse : iam enim erat febricula ¡Ila levior, qua teutabare. Salvebis igi-tur a nobis omnibus, et valebis.
   Data; Ilomae 111 Novembris M.D.XIV, anno se-cundo.
                            Petrus Bembus.
Excniplum litter arimi rogis Polonie? ad regem 149 Hungarice et Bohemia.
   Serenissimo principi et domino Vladislao Dei gralia. Ilungariic, Bohemia; etc. regi, marehioni Moravi*, germano suo carissimo ac honorabili, Sigi-smundus eadem gratia rex Polonia;, magnus dux Lithuania;, Russia;, Prussiceque etc. dominus et hae-res, salutem et fraterni ac individui amoris atque oninis felicitatis perpetuimi incrernentum.
   Serenissime princeps et domine, germane noster carissime ac honorabilis.
   Post proditam arcem noslram Smolensko, hoslis noster, longe insolentior quam antea faclus,ausus est polliceri sibi, quod facile posset iam exuere nos omnibus terris Russia; quas in hoc dominio habemus. Veruni, postquam nos per fluvium Berezynae exerci-tum nostrum traduximus, nimia cius audacia repente recedere et labi coepit ; viclus est enim primo parti-culari proelio 28 Augusti per nostros mililes, et iti-dem calendis Septembris; ex ulroque preelio captivi insignes nobis tfdducli, multi vero occisi, et id omne ad huius belli summam pertinere in primis videba-tur. Ilis enim quasi prseludiis animi nostrorum militimi accensi ultro cruebant in pugnam. Nos vero in presentissima Dei dementia et causse noslra; jusli-tia considerandam maximam de certa iam victoria securitatem nobis pollicebamur. Procedente deinde exercitu nostro et appropinquante caslris et statio-nibus hostium, repente omnes eorum copia; relro-cesserunt ultra Boristenem. Quas noster exercitus dropere insequulus et fluvium ipsum Camersi, tunc