8 quileia », in « Atti del R. Ist. Ven. di S. L. e A. », to. LXXXVIII, p. II, p. 588 sgg. ; Dandolo, Cronica per cxtensum edita, ediz. Pastorello, in «Muratori, Rerum, Hai. Script. *,T. XII, p. I, nuova edizione, Città di Castello, p. 81 sgg. L’ autenticità degli Atti della Sinodo grádense del 579, 3 novembre fu alternativamente oggetto di strenua difesa e con altrettanto vigore impugnata. Cfr. la bibliografia, in Kehr, Italia pontificia, VII, 1, 8 sgg., e Rom und. Venedig bis ins XII Jahrundert, in « Forsch. u. Quellen aus. ital. Bibl. und Arch. », voi. XIX. L’ autenticità fondamentale degli Atti non si può negare; ma non si può escludere che siano stati fortemente contaminati. Le contaminazioni sono state eseguite in tre momenti successivi: 1) nel 827, in occasione della sinodo di Mantova; 2) nel 1024, in occasione della sinodo romana; 3) nel 1053 (Cfr. Cessi, « Nova Aquileia » cit., p. 543 sg.). Acta synodus Gradensis (*) In nomine domini nostri Jesu Christi summi eterni Dei nostri, imperante domino serenissimo Tiberio Constantino Augusto, anno imperii eius quinto, eodem consule, sub die III nonarum novembrium, indictione XIII. Cuin in castro Gradensi ac plebe sua (1) Helias episcopus san-ctae Aquilleiensis ecclesiae (2) una cum Marciano, Leo-niano, Petro, Vindemio, Virgilio, Ioanne, Clarissimo, Patricio et reliquis episcopis et sacerdotibus, quorum nomina subscriptiones propriae manifestant, in concilium convenissent et in nova basilica sanctae venerabilis mar-tiris Euphemiae consedissent, sedentibus quoque presby-teris plurimis, astantibus diaconibus, propositis in medio sacrosanctis ecclesiae evangeliis (3), Helias, primae sedis episcopus, dixit : (*) Indico con A i brani di prima contaminazione, B quelli appartenenti alla seconda, C quelli di interpolazione coeva alla seconda contaminazione, D quelli di ultima interpolazione. (1) B: — in civitate Gradensi. (2) D : — sanctae eiusdem novae Aquilegiensis ecclesiae. (3) A B Helias, primae sedis episco- Helias, primae sedis episco- pus, dixit: « Rarissimi fratres, pus, dixit: * Ineffabilia sunt opera intervenientibus malis nostris cot- domini nostri Jhesu Christi, qui-tidie hostile perpetimur flagellum; bus inisericordi benignitate fragi-et jam pridem ab Attila, Unno- litatem nostram frequentare di-