20
HISTORIAE VENETAE
atque, ut damna farcirentur, petitum . Principes militum fa-cinora partim deteftari, partim excufare conati > captivos rc-ftitui juifere.
  Helvctii tandem Ollio trajedo, hoftium caftris ie adjunxe-rc, ingenti omnium admiratione , quod , qui nunquam invi-cem dimicare confueverant, pars Gallorum, pars Hifpanorum ftipendiis merentes infetta in fe in vicem figna ferrent. Verum non alia re , quam pecunia duci , ali , & contineri exercitus compertum eft . Ceterum novo rei exemplo perculf# proce-rum mentes ad conciliandos animos bellicolìflìmx nationis , armaque iifdem aufpiciis connedenda nuntios utrinque mit-tunt, qui ad illos> quos Sedunenfis Cardinalis in Italiani du-xerat, proledi fuerant , in itinere deprehenduntur j qui ad Gallorum exercitum defignati erant , mandata exequuntur : peflìmo confilio, non abfque infami# nota , fub adverfis fi-gnis ab eadem gente pugnari, civilia arma nunc primum acui, atque cxerceri : quonam impetu , quo ceftro perciti furerent ? fera corda mollirent, ab infaufta militia diicederent , in pa-triam redirent, neve partam a majoribus gloriam , neu floren-tem Rempublicam foeda contentione commacularent, ac mifer-rinie diftraherent . Hxc tantum apud cani gentem potuere , ut plcriquc Lautrechium auri , argentique inopia laborantem deierercnt * ac per fummum dedecus priico amicitix jure, re-centiquc Gallorum foedere pofthabito , in patriam reverteren-tur. Hujufcemodi moribus vel loci natura, vel domeftica di-fciplina ca gens imbuta eft, ferocia, ingenti fpiritu , bellica virtute , noftra , patrumque memoria illuftris » fterili folo , montium anguftiis, iaxorum crepidinibus fere inacceila . Ut pauca inter fe, eaque potiilimum religioni^ caufa , bella exer-cuere ; ita quamplurimas in Europa pugnas alienis ftipendiis edidere, quibus Helvetio nomini ingentem gloriam, egregios titulos pepercre : qu# eximia bellica: virtutis decora ( ut nil undequaque perfedum mortalibus natura conceffit ) inconftan-, tumultus erga duces, ac parum lincerà: fidei notis non-nunquam afperla tuere . Helvetiis dilabentibus, cum exercitus robur imminutum, ac fortunam trepidare Lautrechius infpice-ret , anxius animi , ac de rcrum fumma folicitus , prarfidio Cremo nx, 6: Pisleoni relido, c?.ftra ad Caifanum admovit,