Documenti inediti e comunicazioni d’archivii. N. 74-75, a. 1557. 655
   a De lueritis operum idem semper temi it.. tenet et tenebit quod S. R. Ecclesia docet et praedicat, quod scilicet opera nostra facta in gratia Dei sunt meritoria vitae aeternae,, quod tamen nieritum principaliter credit fundari in sanguine Cliristi, et ita de eius mandato fuit praedi-eatum Mutinae ut patet in litteris ptì vicarii sub die 1 martii. 1543 et hoc ipsuuL expresse asserit rev. dominus in litteris suis ad vie. praedict. dat. Bononiae die 25 maii 1554 et patet in mod praedicandi Xovariae-n. 81; eum ita sentire arguuut elemosinae et opera bona quae quotidie facit et fecit.
   De bello insto maxime contra liereticos ipse nunquam dixit nec du bitavit quin id liceret et deberet, ut probatur evidenter in litteris eius ad rev. card. Earnesium Viennae datis sub die 17 Xovembris 1539 et die ult. eiusdem 2 et in voto inserto ibidem.3 Item in s. consistorio suasit Paulo III bo. me. ut belli foedus iniret cum principibus catliolici contra protest intes, de quo extant etiaan plures aliae litterae ».
   Contro l’accusa per il libro Del beneficio di Christo si faceva valere: locorum et fuit sibi comendatus a theologis et inquisitoribus, quibus emn legenduni dederat; postquam intellexit eum reproba timi esse ab officio s. Inquisitionis ipse etiam ex tunc eum reprobavit et reprobandum censet. De favore praestito hereticis non potest rev. dominus repreliendi, cum immo semper faverit officio s. Inquisitionis ubique locorum et prae-cipue Mutinae, Bononiae, Xovariae, et, extant plures litterae rev. doni, In-quisitornm de Urbe et aliorum, qui usi sunt opera ipsius in negocio in-quisitionis, et «pud eorum officium procuravi! hereticos plures castigar! prout censet esse castigandos et piiniendos, et praecipue Bononiae pu-nivit quendam fabrum lignarium hereticum et alium inquisitimi de he-resi exclusit ab officio Antianorum et heretici Mutinenses liabebant eum pro persecutore et inimico ipsorum. De pollieitatione illa 4 non est cu-randum, quia non erat obligatoria, se<l forte fuerunt verba generalia et curialia ».
86 103. Retrattione del Pergola fatta in Modena sopra il pulpito a dì lodi Giugno 1544 in due prediche — era finora ignota. 5 104-114. Parere di M. Antonius Borghesius6 sul processo del Morone. Per la preistoria del processo è di grande importanza subito in principio quanto segue: «Et presuppono quod fel. ree. Paulus IV primis diebns suae assumptionis ad pontiflcatum deputavit commissaries ad diversa« Italiae civitates ad querendas informationes-et testes contra ill. et rev. card. Moronum et sic pro speciali
    1	I passi suddetti sono, nel codice, a p. 70 s.
    2	Vedi Dittrich, Nunimturberichte Mornnes 49 s., 57 s.
    3	Cfr. codice p. 59 s.
    4	L’acousa aveva sostenuto « quod hereticis seu de heresi suspectis favifr et precipue Bononiae, quibus pollicitus est, quod si mitteretur ex urbe aliqua provisio contra eos quod caperentur, quod illos premoneret asserendo illos hereticos non esse persequendos ex quo Deus ipse tolerat eos ».
    5	Sul Pergola col Buschbell 208 e 315 cfr. Carcerkri, T'iforma e inquisizione nel ducato di Urbino (Verona 1911) 13 s.
 6	Su questo famoso giurista cfr. Mokoni VI, 37 s. e sopra p. 510.