Vili
Papa Pio XI al barone von Pastor.
exqxxisitaeque doctrinae copiarn, ut nullxxs fortasse un-quam instructior paratiorque ad eius generis laborem aocesserit. Tn iis enim voluminibus, quae ad liunc diem alixxd ex alio edidisti, praterqxxaixx qxxod omnia, vel minima, ad tabularxim auctoritatem fidemque exiguntur, certa tutaque causarum corxsecutionumque indagatioxxe eventa qxxaelibet penitns dispicis et,'si qua eorunx dxxbia aut in controversiam deducía, recte acuteque interpretando explanas. Quid, quod singulares ac proprias unius-cuiusque aetatis notas complexu tanx miro proponis,, ut quasdam quasi tabxxlas plenas veritatis, plenas artis depingas? Factorum praeterea expositionenx iis verbo-rum sententiarumque luminibus exornas, ut xxnunx aliqxxid inde exsist-at absolutissimum, quod in sxii adnxirationenx studiosorum legentixxmque ánimos convertat ac rapiat. Nec profecto ignoramus, adeo immensam tibi adesse, ex aliis quoque paene omnibus Europae bibliotlxeeis atque archivis, materiam, ut haec tibi cotidie crescat, et cre-scant item praeter exspectationem, scribendo, volumina. Quid igitur tibi, Dilecte Fili, fausta Ixac occasione cu-piamus, nisi ut Ule, cuixxs vice fxmgimur, prorogata tibi aetate dixxtissime, ingenii corporisque tui vires confìr-met, immo etiam exacuat, ne totius operis eonfìciendi facultas te spatixxmque deflciat? Quod quidem opus quo magis procedit, eo clarius, rebus pro veritate exploratis, divina Ecclesiae virtus elxicet ac splendet. Quanxobrem perge, invicta qua soles alacritate, laboriosissimxxm per-sequi utilissimumqxie inceptum, cxiinec Noster bonorum que omnium plausus nec caelestixim deerit remuxxeratio gra-tiarum. Quarum interea auspicem paternaeque benevolexx-tiae lío strae testem, tibi, Dilecte Fili, apostolicam bene-dictionem peramanter impertimus.
Datum Eomae apud Sanctum Petrum die vni nxen-sis Ianuarii anno mcmxxiv, Pontiflcatus Nostri secundo.
Pius pp. XI.
Dilecto Filio Ludovico baroni de Pastor Legato apud Nos Extraordinario atque Administro cum liberis mandatis Reipublicae Austriaca e.