642
Appendice.
menzionata la salute deperita di fr. Felice. Ugualmente l’autore non dice neppure una parola del disfavore in cui il cardinal Montalto cadde presso Gregorio XIII. Al contrario ci informa con precisione su le costruzioni del cardinale: «Habitavit primo in Parione modicis aedibus ab se pretio emptis, quas tarnen aedificavit et additis, quae adiunctae illis erant domibus, multo ampliores illustrioresque reddidit. Deinde mi-gravit in Esquilinum permansitque ibi usque ad Pontificatum Maximum, delectatus liortis, quos ipse et comparaverat sibi et excoluerat. Sed enim animum in omni actione novae fortunae parem praetulit, nec liumilitatis atque originis suae vestigium in eo ullum .agnosceres praeterquam vitae victusque parsimoniam, quam perpetuo in ipso quoque Pontifìcatu Maximo retinuit, cultu corporis simplici, cibo parabili et vulgari contentus omni mensarum luxu, omnibus gulae lenociniis atque irritamentis reiectis. In caeteris rebus magniftcentiam magnitudinemque animi mi-reris. Xam hortos in Esquilino monte aedesque in liortis laxe ac ma-gniflce aedificavit exaequatis late vallibus tumulisque complanatis et delectis arboribus consitis. Habitavitque ibi, quamquam parimi salubris coeli opinio ei a multis incuteretur. Quam quidem opinionem et ipse contempsit et res ipsa et integra nec unquam tentata sua aut suorum valetudo refellit. Cuius sane domus ea laxitas est, ut Pontiflcem quoque coeperit delectaveritque magnopere et novitate formae et elegantia; sa-cellum in tempio Divae Mariae Maioris in eodem Esquilino ad Praesepe, in quo Christum Deum enixa Yirgo est, pro maiestate niuninis eius or-nandum, ea magnitudine atque opere inchoavit cardinalis, ut ne Pontifex quidem aut formam mutaverit aut splendoris addere quidquam potuerit. In eodem tempio iacentibus vulgari tumulo Nicolai quarti Pontificis Maximi ossibus sepulchrum e marmore rarisque lapidibus cum geminis columnis e porphyrite et signis tribus statuit, eo opere atque impensa, ut honorificentius ab ipso sibi poni Pontifice vix potuerit ».
    Dopo il racconto del conclave, l’autore passa a descrivere i primi anni del pontificato del papa, nel che naturalmente egli non si lascia sfuggire una descrizione delle tristi condizioni che Sisto Y trovò nello Stato Pontificio. Dapprima viene trattata l’amministrazione interna, gli sforzi contro i banditi e i pirati, come pure l’interessamento per PAbbondanza. Quindi la vita si diffonde su la severità di Sisto V verso la Francia e la Spagna. Riguardo alla prima osserva l’autore: « Si qua vero aut suam aut Romanae Ecclesiae dignitatem iuraque lae-dere videretur, in his severum ac minime tractabilem se praebebat. Et forte accidit, ut eodem paene tempore duo duorum christianae reipu-blicae maximorum regum ministri severitatem eius lacessierint, ut iis in ipso Pontificatus initio salubriter cohibitis et maiestas nominis sui in posterum sanciretur et exemplum omnibus ab officio non discedendi statueretur. Osanae dux, Neapolitani regni pro Philippo rege vicarius, contra iura foederis fideique, qua illud est regnuni Romanae Ecclesiae obstrictum, decretimi adversus Beneventanos fecerat, et quo magis ei civitati incommodaret ac celebritatem nundinarum impedirei, quae ha-beri apud eos statutis anni diebus solent, ne quis frumenta commeatusque Beneventuni importarci, edixerat. Quod cum a legatis Beneventanis dela-tuni ad Pontificem esset, significari statini vicario iussit, decretum abrogarci edictumque refigeret; siquidem ex legibus foederis, quo Romanae