ideologije, koje ce se razvijati na pogledima i tez-njama plemica i gradana, biti razlicite. Prvi zasni-vaju svoju ideologiju u prvom redu na drzavoprav-nim teorijama (unionisti), a drugi na nacelu na-rodnosti i kulturne individualnosti (narodnjaci). Medutim, i jednima i drugima manjka smisao za privredne probleme i za drustvene reforme, sto je i razumljivo, jer je plemstvo bilo predstavnik go-spodarskog sistema, koji se je upravo raspadao, a inteligencija s druge strane, kao ekonomski nepro-duktivan elemenat i bez dodira sa sirokim narod-nim slojevima, nije mogia da shvati ni teznje ni tegobe tih slojeva.
   Ali dok ce se unionisticka politicka ideologija postepeno izroditi uporedo s raspadanjem feudal-nog sistema i feudalnih shvacanja, narodnjacka ce se ideologija u obliku jugoslavenstva odrzavati sve do u najnovije doba. Kao u svom postanku, tako i u toku citavog svog razvitka, ova je ideologija bila podrzavana od intelektualaca, koji su bili bez veza sa sirim slojevima, pa je prema tome ona ostala sirim hrvatskim slojevima uvijek tuda i ne-privlaciva. Ova je ideologija trazila kulturnu i poli-ticku ekspanziju, koja je trebala da udovolji ambi-cijama intelektualaca, dok o interesima sirih slojeva nije vodeno dovoljno racuna. Poradi toga su nosioci ove ideologije, cesto puta u teznji da zado-volje licne ambicije, udarali putovima, koji su bili u direktnoj opreci s interesima sirih slojeva. Vec je i sam Strossmayer zapazio tu pojavu: »Kad sam pak vidio, da je nekima vise do toga, da dodu na vladu, nego li do toga, da postojano trazimo najbit-
101