345
Skoro potom dade se sultán Mahmud II. na presudan korak, kad je
29.	maja 1826. uveo privolom sejh-ul-islama (vrhovnoga svecenika), velikoga vezira i glavnih casnika redovito unovacenu i izvjezbanu vojsku po zapadnom uzoru, s uniformom i jednakim oruzjem, zvanu muallem iskendz (izvjezbana ruka), a onda 16. juna dokinuo janjicarske cete ugusivsi prije toga krvavo njihovu uzbunu, da se povuce naredba o novoj redovitoj vojsci. Kad se za te krupne do-gadaje saznalo u Bosni, zavlada veliko ogorcenje, jer su bosanski velikasi dobro znali, da je propascu janjicara dosla i njihova. Kad je dakle carski vezir Belenli Hadzi Mustafa pasa pro-glasio u Travniku carski ferman o ukinucu janjicará, uzbuni se sva Bosna, a ñapóse onamosnji janjicari (base), koji su bili rastrkani po citavoj zemlji. Buntovnicima stade na celo Kara Ali aga Ruscuklija, koga prijatelji proglase u Sarajevu — sredistu ne-mirá — janjicarskim agom, a onda na skupstini (u sept. 1826.) sa-stave izjavu, da se carski ferman odbija. Tu je izjavu poslije potpi-sala malo ne vecina bosanskoga muslimanskoga plemstva, drzeci da su sultanovim reformama dosli u pogibao ne samo njihoví privilegiji, negó i vjera. Pred ovom uzbunom ostavi Mustafa pasa Bosnu, a na njegovo mjesto dode za vezira Abdurrahman pasa, dosada beogradski valija, covjek doduse slaba tijela, ali lukav i odvazan. Abdurrahman pods potom najprije u Zvornik, gdje su onamosnji velikasi bili protivnici janjicará, i sprijatelji se s kapetanom Vidajicem. Medutim se i Sarajlije razdijele u dva tabora, za janjicare i protiv njih, nasto Abdurrahman koristeci se takim prilikama poslje u Sarajevo neke svoje cete, koje uhvate glavne kolovode buntovniká, medu njima i Ali agu Ruscuklíju, pa ih dade u Zvorniku pogubiti. Nato krene sam u Sarajevo i dobrza veoma razrijedi janjicare tude i po svoj Bosni. No kad je malo potom doslo do rata s Rusijom (1828), a Abdurrahman trebao da iz Bosne izvede na bojiste ovecu cetu, onda je sav njegov krvavi uspjeh propao; Bosnjaci mu se naime oprijese, nasto morade ostaviti zemlju bez vojske. Zbog toga bi ne samo skinut s vezirstva, vec na putu u Carigrad i smaknut. Sada dode u Bosnu kao vezir blagi Morali Ali Namik pasa (1828—1831), ali njegov postupak jos je manje mogao uciniti reda, negoli Abdurrahmanova strogost, pace ízazvao je samo prezir ohra-brenih bosanskih velikasa.
Huseín - kapetan Gradascevic. Buduci da su uznemireni Bosnjaci ocekivali od daña u dan nove nasilne pokusaje porte,