DOCUMENTI 23X bantur extremi. Hastati igitur primi omnium pugnam ini-bant, et si fugare hostem non possent non fugiebant, sed retrocedendo ponebant se post principes, qui in succursum eorum pugnabant. Et acies triariorum stabant fixi sub ve-xillis, parati si male cessisset primis ipsi subire certamen. Et habebant lanceas erectas quasi fixas in terra, ut hostibus videretur ad eas penetrare per valium et stecatum. Principes autem si cogerentur cedere, recurrerant post triarios et de alia acie subsequenti fiebat. Cum ergo omnes essent qui sub uno vexilio conclusi simul et semel ruebant in hostes et erat formidolosissimum eis, qui cum videretur vicisse, reperiebant fortificatas acies exsurgentes in ipsos. Et est sciendum quod consules frequencius secum duce-bant quatuor legiones, quarum quelibet constabat ex quin-que milibus peditum et trecentis peditum [sic]1). 37) 9> 11 (77 v') Valerius 4 de pietate erga patriam. 38) 10, 12 (78) tum signum VII pedes...... Supersticio antiqua pa- rum intellecta apud me. 39) 12, I (78') Valerius de ira et odio lib. 9. 4°) 22, 5 (80 v.) Calcis vel Calchis civitas fuit Euboe insule in mari Egeo, que vulgo dicitur Nigropons. 41) 24, 4 (81) Seneca in tragedia: Multi ad fatum venere suum, dum fata tinient. 42) Libro IX, 3, 9 (85) Valerius 70 de sapienter dictis aut factis. 43) » X, 40, 4 (1041) Valerius de sapienter dictis aut factis. 44) (i°6) Inter decem precedentes et decem sequentes libros de- bent esse decem alii et forte XX libri de hoc eodem bello sannitico et de mitridatico, que duraverunt fere per C. an-nos, ex quibus restant adhuc prope L. Item de primo bello punico quod successit sannitico et duravit annis XXIIJ. Item de gestis aliorum XXIIJ annorum qui fluxerunt inter predictum primum bellum punicum et secundum, de quo agitur in X libris sequentibus secundi belli punici. Et sic desunt hic ystorie LXXXXVJ annorum vel circa. Quod ita sit collige ex hiis que leguntur supra 1.° 70 ab Urbe condita 2), capitulo « maiora ¡am bella» 3). Hinc libro X, capi-tulo « supersunt etiam nunc et sequentibus », et in libro 30 de bello punico 4), capitulo «hostes populi Romani Ha-nibal », et libro X ad finem capitulo «ita dimissi», et in prohemio libri primi de bello macedonico 5) et De Civi-tate Dei libro V°, etc. 45) Titus Livius actor presentis operis istoriagraphus, ut refert beatus Ieroni- mus in libro quem scripsit de temporibus, Pactavi ortus *) Da Vegezio, 1. II. 2) La prima deca. 3) C. 29. 4) La terza deca. 5) La quarta deca.