39
Brac i Hvar na temelju domacih isprava sigurno znamo, da su u
XII.	vijeku, i to oko g. 1135.—1145., dosli pod mletacku vlast,8 a poznate su nam mletackohrvatske borbe u prvoj polovici XII. vijeka, koje su se vodile oko dalmatinskih i hrvatskih gradova, u kojim se borbama isticao bas gore spomenuti duzd. Te su borbe svrsile mirom od g. 1133., prema kojem Zadar i sjeverni otoci Krk, Rab i Osor ostadose pod vlasti republike krilatog lava. Tu na sjeveru u Cresu i Rabu vidimo takoder feudalne knezove pod vlascu mletacke republike. Popone Zorzi sigurno se, iskoristivsi onaj opci metez u Duklji i Zahumlju, docepao Korcule.
     Ta mletacka vlast potraja nad Korciulom i Hvarom do g. 1180. Da shvatimo dobro dogadaje, koji su se te godine, a i iducih godina dogodili, treba opet baciti letimicni pogled na povijest Zahumlja. Urosa I. naslijedio je u Raskoj, kao veliki zupan, njegov najstariji sin Uros II., koji se radi vlasti svadao sa svojom bracom Belosem i Desom. Ali ipak dode medu njima do izmirenja oko g. 1132./3. Sisic drzi kao vrlo vjerojatno, da se poslije propasti
do 1100., a tad bi bili Korculu zauzeli Genovezani iskoristivsi priliku, ito su se Mlecani sa svojim brodovljem nalazili u Palestini radi krizarskih ratova, a tek g. 1129. (dakle pri kraju vlade duzda Domenika Michieli) oteo bi je bio Popone Zorzi Genovezanima. Paulini pozivajuci se i na neke mletaèke pisce ovako veli: »La tennero essi soggietta (naime Genovezani Korculu) per qualche tempo sino a che Popono Zorzi patricio Veneto e valoroso personaggio con milizie a sue spese raccolte la levò dalle mani, ricuperandola a s. Marco del 1129. come racconta Giovanni Bonifacio, Paolo Morosini, e Alessandro Vianol, soggiungendo che gli fu (ad esso Popone) dalla pubblica provissione confermato
il	possesso e dominio in essa isola per lui e suoi successori per eccitamento prudente ai cittadini et altre imprese grandi, che rissultavano con la grandezza privata, di pubblica tanto maggiore potenza«. Pogledao sam, sto kaiu oni gore od Paulinija spomenuti mletacki pisci o Zorzima. Paolo Morosini, mletacki historicar prve polovice XVII. stoljeca i pisac djela »Della historia della Città e Repubblica di Venetia«, i Alessandro Maria Vianoli, pisac knjige »Historia veneta«, izasle Stamponi g. 1690., spominju Poponov pothvat, ali nilta ne govore o tom, da bi on bio oteo Korculu iz ruku Genovezana. Giovanni Bonifacio napisao je »Istoria di Trevigi«. Ja sam upotrebio izdanje od g. 1744., za koje se veli u naslovu: »Nuova edizione molto emendata, ed accresciuta di copiose correzioni, et aggiunte fatte dall’ autore stesso.« On uopce nista ne govori, bar ne u ovom izdanju, o Poponu Zorzi, vec samo o Zorzima od XIII.—XV. sto-ljeca i dalje. Otkud je dakle crpao Paulini one vijesti o genoveskoj dominaciji nad Korculom? (Da li mozda iz starijeg izdanja Bonifacijeva ili eventualno kojeg novijeg? Sumnjam.) Valjda je to njegova kombinacija ili je iitao kod kojeg drugog mletacikog pisca. Ja sam procitao i pregledao mletaéke povijesti Romanin: »Storia di Venezia«, Cappelletti: »Storia di Venezia«, Kretsch-meyer: »Geschichte der Venedig« te pregledao jos neke starije mletacike histo-ricare, ali nigdje nema uop<£e spomena o mletaiko-genoveskim oruzanim suko-bima u to doba, a kamoli o borbi oko Korcule.
      8	Grgo Novak: »Hvar« p. 46.