676 HISTORIAE VENETAE
 '1581 ta, quod arma fapius confortata, quod communibus aufpìcììr acquifìtum orkntis Imperium, a Gracis ad Latinos tr auf latum : propriis quin etiam caufis Henricum T^e¿publica de-vinttum effe , quod difficili mis temporibus confili 0 ac pecunia ad jut us, quod fibi pofi Caroli fratris ob it um e Sarmati a in Galli am revert enti, Veneti/s non modo , verum etiam in omnibus Venetis ditionibus re^ii honores exhibiti : mirum pro-inde non effe, fi, qua L^eipiibhca interejfent , ad fe fpettare Henricus arbitraretur, fummaque animi moleflia a Tontifice Veneto s turbari , int eiligeret , ejufque rei judicium fibi vendicare vellet, quod cuntti Trincipes, quorum rationes a Venetis fejungi non poterant > agre efsent laturi. Foxio Gregorius, fumma fé Venetos benevolentia profequi, affirmat, cum iis , uti decebat * leniter adurum fpondet. Eodem tempore Philippus in hanc fententiam ad Pontiiìcem literas dedit : Ingenti cum animi dolore de controverfiis inter illum ac Venetos exortis certiorem fattum r ver eri , ne aliquid inde detrimenti Italia accedat 1 nunquam enim Senatum pafsurum, ut de fuis ju-ribus perpetua pojseffione firmatis quidquam adimatur \ diffidia bac in public am perniciem demum re dun datura , laudifque fibi illius fruHum decerptura, in quam pro fervandt augen-daque catholic a religione incumber e profit er etur : rogare, ut imminentibus bifce malis obviam e at, fuaque prudenti a in fatis J^eipub/ica fadendo utatur. Eas literas cum Briiiengius Pontifici detuliifet, vel quod magis Hifpanis confiderei, vel quod Henricum r quem egregio in Rempublicam animo nove-rat ledere veritus fuifl'et, fee us ac Foxio fecerat r refpondit : 'N.ihil in eo, de quo agatur , juris ef f e T^eipublica ; de eccle-fiaflico negot/o trattari ; callide nìmium Venetos egifse, uti eis collibuerat re Vrincipibus expofita : Vbiìippum , veritate infpe-tta , fecus exiftimaturum , opportune vero fe liter is refponfurum .
         Superantius Romam profedus , una cum Donato Pontiiìcem strprràittìi adit, quam ob rem orator a Senatu miifus fit, exponit > de ratio-** Pontifi- nibus caufse Aquilejenfis exade dilìeritj demum Gregoriumrogat, ttm oratie. egregj0 jft0 atque infigni Reipublioe in Sandam illam Sedem ob-
        fervantis argumento contentus, ne ulterius tendere velit. Divina providentia fattum efse, adjicit, ut Forì)ulìiprovincia Venetis » acerrimis catholic a religioni s defenforibus, accefserit , quam
                                        m-