44 HISTORIAE VENETAE
 X5H5 fiatim efficere queant, ne adverfariis aures prabeant, quos •perderam de [e fenjuros pernofrant ; oppi da, civitates , arcef-que communìant, mìlitum prafidi/s adverfus infidias, ¿zr cbinas firment. Exinde complura de diicipline militaris ra-tione, de militum conditionibus afFerebant , qui non grega-rii, atque lucri cupiditate ftipendia merentes, at Dei Optimi ’ Maximi metu, atque in patriarci pietate duòli arma Njnduant, nemini injuriam aut damna inferant j Catholicos demum omnes hujufce foederis focios ( quod fanB/jfimum vocabant ) rogare, morum viteque fanditate , facramentorum ùfu iibi Divinum numen conciliarent, affiduis precibus , folemnibus * iupplicationibus divinam opem implorarent : perfande polli-ceri , tante rei nulla in parte defuturos, neque arma depoiì-turos, donec vel ea omnia, ob que focietatem inierant, ob-tinerent, vel, prò Dei gloria, patrieque amore fpiritu effii-fo, cundi eodem fepulchro conderentur. Hoc initium Gallici foederis fuit, quod, lioet indudo religionis velo , fpecio-fum ac plausìbile videretur j tamen multa eo ac graviiììma contegebantur fatifque apparebat , non abfqué externorum Principum auxilio atque. impulfu adeo iefe extollere foede-ratos potuifse : quod fané brevi infpicere haud difficile fuit , iis cupiditatibus erumpentibus, qui religionis colore illiti tantum apud plebem potuere , ut infitum in iiios Reges amo-rem ac pietatem prorfus evellerent.
          Hi motus in Gallia exorti magnarum rerum initia non modo in eo regno, fed in tota republica chriiliana portendere videbantur : divulfe potentiffimi regni vires , nervi debilitati , fradus vigor j Hifpani femper emuli, ad potentiam in immenfum augendam eredi. Henricus neque bellica fortitudine , neque coniìlio fatis validus , atque in tanta rerum o-mnium jadatione domefticis externifque preiìdiis parum fultus', amicorum auxilia ad illud incendium extinguendum expofce-NafJuhif ^at * Andream Naraultium Meffium, oratorem, de fingulis Venetos docere , atque ad opem labentibus rebus ferendam Gcratorh,ad ^ncitare precepit. Is gravi admodum oratione ufus eft, qua ' V'»»tos' & Gallie flatum, & Henrici confìlia expofuit, acriterque in "tu. Hifpanos eft invedus. Tro pernegatis Belgio auxiììis opti'me [cìlicet ab Hifpaniarum 'F(cge Henrico repenfum, ut eì fubje-
                                                        Hos