,1589
Jìenricus i(fx fuccef-fortm l{t~ gni Navar-ra ì{egem pronuntiat.
  Henrici SII. Gallici Hegis obi~ tus.
  Hmricus IV. S{ex ab extrcitu ronfaluta-tur & ejus jusjura»' dum,
 86 HISTORIAE VENETAE
peilìmi exempli labes ad alios pertingat , impunitum tantum fcelus non relicìuros . Tandem Iegitimum regni fuccefforem Henricum Cantabrorum Regem pronuntiatj cunCìos ei uti domino ac Regi parere , illum diligere, obfervare , & colere jubet. Regi# ftirpis Principibus, atque aliis, qui pr#fentes aderant, catholicam religionem enixe commendat j ut ejus patrocinium fufcipiani, Navarr#um rogat. Hic Henrici Valefii, fexagefimi-fecundi Regis, exitus ; hic Valefi# ftirpis Regum finis fuit, qui per centum ac feptuaginta novem annos in Gallia imperitavere . Eadem die Henricus, ejus nominis quartus , ex Borbonia gente , in caftris ingenti plaufu atque aeclamationibus Rex confalutatur ; qui ftatim facramento fefe adigit, veterem religionem, ubicum-que in Gallia exerceatur, nibil in e a immutato, retenturum le-gitimis concila (ecumenici decretis pariturum -, magiflratuum, procerum, omniumque ordinum privilegia fcrvaturum. Eodem tempore regi# agnationis Principes, Pares , ac nobiles , qui aderant , Regi fe fideles atque obtemperantes futuros , jurejurando pollicentur ; vires, fortunas , vitam denique ipiam ad perpetratimi in Henricum fcelus ulcifcendum, perduelles ac feditiofos regno ejiciendos devovent.
  Harum rerum nuntii in omnes chriftiani orbis partes delati i cunótos, vel rei novitate , vel facinoris atrocitate , ingenti hor-rore implevere j eoque in primis folicit# omnium mentes deti-rebantur , quod , Navarr# Rege novis facris addi&o, in Henrici III. locum fuffe&o , qu# in tanta rerum mutatione catholicorum Principum, ac Pontihcis pr#fertim, fententia futura effet, in incerto erat. Nam licet Xyftus ex Henrici tertii obitu haud exi-guam l#titiam pr#fetuliflet, atque in purpuratorum collegio ejus interitum in admirandam Dei providentiam retulilfet, ea Pro-phet# verba pronuntians : A Domino faftum efl ijìud, ¿7* eji mirabile in oculis noflris ; attamen , cum Navarr#um in exer-citu acclamatum Regem cognoviflet , ingenti folicitudine va-riis , ac quandoque repugnantibus cogitationibus torquebatur ; quem exitum Galliche tempeftates ac procell# , qu# procul du-bio ad omnes chriftiani orbis Principes attinebant, eifent ha-bitur#. Hifpani, perpetui Gallorum #muli, opportunam oc-cafionem adveniilc rati, qua regnandi cupiditati, velo religio-nis obdu&o, confuetis artibus uterentur, vires, thefauros, regna