II.	Hrvatskì mikrokozam
    U 16 vijeku Hrvati mogu malo da ucestvuju u gospodarskom i kultumom stvaranju zapada. Pri-tisnuti sa svih strana, hrvatski feudalci i hrvatski narod gube zajedno poziciju za pozicijom prema Ta-lijanima, Nijemcima, Madzarima, Turcima. Hrvati u Istri su pod Venecijom i pod Austrijom, u Dalmaciji pod Venecijom, pod Austrijom i pod Turcima, u Bo-sni i Hercegovini i u Slavoniji pod Turcima, u Hr-vatskoj pod grofovima, banovima i podbanima, ge-neralima i kapetanima Madzarima i madzaronima, Nijemcima i Talijanima. Kao vojnici Hrvati su pla-cenici Venecije, Austrije i Turske, ista lica se sad bore u krscanskoj vojsci protiv Turaka, sad u tur-skoj vojsci protiv krscana (kanonik Filipovic). Uvi-jek razjedinjeni, uvijek pod nekim i za nekog rade, bore se, oskudijevaju i umiru. Zapletena u dinastij-ske sukobe u Madzarskoj, opkoljena i velikim dije-lom vec posjednuta od Turaka, Hrvatska u 16 vijeku jos je uz to uskovitlana i gradanskim ratom iz-medu Zapoljinih i Ferdinandovih pristasa, ona vodi danomice guerilski rat sa Turcima od Kiseka do Si-geta, i od Zrinja i Kostajnice do Obrovca, Senja i Klisa. Ovaj ugrozeni polozaj cini da se trazi pomoc sjevera i zapada i na preostaloj teritoriji Hrvatske uèvrscuju se pozicije madzarskih, njemackih i tali-janskih feudalaca, generala i kapetana. Evo kako iz-gleda sumama kronika dogadaja u Hrvatskoj, samo za onih 55 godina Vlaciceva zivota:
    1520.	(godina Vlacicevog rodenja) postaje sul-
39