veliki i znacajan izvor za kasniju protestantsku te-ologiju. Drugi dio je sastavljen od samostalnih ra-sprava, napisanih u razno vrijeme, posebno prera-denih za ovo djelo da bi sacinjavale jednu logicku cjelinu.
    Pojedina poglavlja ovoga drugoga djela »Klju-ca« posvecena su metodologiji istrazivanja biblije. Ona obraduju cilj i razlog istrazivanja, pravila tu-macenja kod starijih »otaca« crkvenih, probleme gramatike i sintakse pri istrazivanju i tumacenju, probleme biblijske retorike, nacina jednostavnog i slikovitog govora, tropa, shema i figura, stila sve-toga pisma. Kad je tako u prvih pet poglavlja obradlo metodu istrazivanja pisma, Vlacic je u zadnje dvije glave sakupio svoja znanja teoloskog ucenja, koja su mu izgledala korisna za problem proucava-nja i tumacenja svetoga pisma. I na kraju umetnuo je dvije rasprave o pitanjima, koja su njega licno naj-vise pekla zadnjih godina zivota: raspravu o istoc-nome grijehu, koja je sada uslijed epohalnog znaca-ja »kljuca« ponovno uzvitlala prasinu kod protesta-nata i raspravu o protestantskom sinodu i o nacinu diskusije na njemu, dakle neka nacela za buduci po-slovni red buducih sinoda.
    Koliko mara, koliko rada, sitnog pipavog, mno-go godisnjeg, koliko raznovrsnog znanja ima u tim folijantima! Vlacic ni je tu samo teolog, nego i lin-gvist i to moderan, kritican lingvist, on je povjesni-car, on je crkveni ucitelj, dogmaticar, organizator crkve, filozof, enciklopedist. On istrazuje do koje mjere se uopce moze izraziti u prijevodu originalna misao pisma, koliko zavisi od smisla jedne rijeci za koju treba na drugom, mozda sasvim tudem jeziku, naci odgovarajuci adekvatan oblik. I tu on opet isti-ce znacaj originala uopce, originalnog svetog pisma, koje se ne moze zamijeniti nikakvim skracenim kom-pendijima, katekizmima, institucijama i postilama.
   U jezicnim rasmatranjima u drugom dijelu
132