bio korak napred. Crkva i religiozna ucenja prilago-divala su se opcem drustvenom i narodnom napretku. Ali otkinute od velike centralisticke crkvene orga-nizacije rimske, male provincijalne crkve prote-stantske nisu postale samostalne, autonomne, demo-kratske, kako su se nadali reformatori i Vlacic oso-bito, nego su dosle sasvim u zavisnost od politickih vlasti, nastupilo je ono, cega se Vlacic bojao i protiv cega se borio. Reformatori su zamisljali novu crkvu po ugledu na stare prvobitne krscanske crkve iz do-ba mucenistva. Vlacic bi bio najradije iskljucio iz crkve sve one koji su imali novaca, svakako bar plemstvo. Ali demokratizacija crkve u smislu zajed-nice jednakih siromaha, kakva je bila prva crkva, nije sada vise bila moguca. Drustvo je bilo suvise diferencirano, to je bilo srednjevjekovno feudalno drustvo sa velikim brojem imucnih gradana, i takvo drustvo, hijerarhijski uredeno, nije mogio dozvoliti jednakost ni unutar crkve. Tako su teritorijalni go-spodari uzeli crkvu kao stvar svoje nadleznosti i reformatori, medu njima i Vlacic, morali su se boriti da dobiju pristanak feudalaca za svoje idejne stvari. Sa reformacijom je svuda dolazila usporedno i teznja za izjednacenjem drustvenih razlika. Seljastvo i si-romasno svecenstvo su bili nosioci tih teznja i izra-zajni oblik su bile seljacke bune. Ako je trebalo obnoviti prvobitno krscanstvo, nigdje nije bilo ljudi sa slicnim osjecanjima i sa slicnim drustvenim polo-zajem, koliko u seljastvu. Seljastvo se s pravom smatralo blize prvim krscanima, blize Isusu, stola-revom sinu, nego sto su to mogli biti bogati vojvode i knezovi. Seljacka buna u Engleskoj, Njemackoj, Ceskoj, pa i u Madarskoj je protkana tim religioznim idejama jednakosti i prirodnoga prava. A uticaj re-formacije na seljacku bunu u Hrvatskoj nije jos uvi-jek istrazen, premda je tog uticaja moralo biti. Mo-zda je od nekog znacaja i okolnost da je jedan od voda bune Gregoric bio rodom iz Ribnjaka kod Met-
183