lin PETRI 2 E M'S I diusde veteribus in honore erat. (a) Ergo, fi veruni quaerimus, nihil ante Bembi aetatem Latine fcriptum o&ingentis ipfis aanis, aut eo ampüus eft, quod Romam illam veterem redoleat; aut magnopere leftione dignunr» fit : foloecifmum enim vitabant, quantum quidem ex arte grammatica di-dicerant, idque ipfum haudquaqnam femper : id unum praeftare qui pote-rant, Latine loqui fe fe putabant : nulli, qui purus ille incorruptufque ve-terum Romanorum fermo effet , noverant , ac ne fufpicabantur quidem . Par erat atque idem eorum error , qui Italice fcribebant : qui cum duos haberent fcriptores , mea quidem ftntentia , vel cum Latinis , vel cuin Graecis conferendos : nam alterius verfus & fuavitatis plurimum habent & dignitatis , & variis ingenii , aut etiam artis luminibus referti funt, & animum faepe permovent atque impellunt , ut de amore ne Graecus quidem quifquam melius ; alterius oratio dulcis , copiofa , polita , ornata, mollis, faceta, rem ante oculos ponens, ut geri ea, qua e legas.j non nar-rari yideantur. Hos cum haberent auftores duos, utrumquein fuo maxime genere excellentem, fcribebant ipfi inepte, abjeftiflìmis verbis; nullus erat orationis ornatus, nullae homine erudito dignae fententiae, nulla compofi-tionis, aut numerorum ratio, licet in manus fumere, quae tunc multi fcri-ptitarunt, (b) praeter unum Politianum, illumque ipfum minus dulcem, minus omninoelegantem, quam ut legiffe Petrarcae le&iffimos verfus videa-tur ; ceteros ad unum indignos dicas , qui in fcriptorum numero habean-tur. unum fcurrile vigebat genus; in eo fane ridiculi nonnulli; fed ipfi quoque multis in locis inertes ac languidi . Hanc igitur inter erroris atque in-fcitiae caliginem Bembus ad veterum fcriptorum tamquam lumen ac lucem (c) refpexit primus, primufque ab hominibus, magnis quidem hortationi-bus, magno fuo labore , multis reclamantibus ac repugnantibus, impetra-vit, ut Ciceronis , ut Virgilii, ut Caefaris fimiles fe fe in dicendo, quam Apuleji, Macrobii, Statiiqueeffe mallent; cum contenderet oportere , qui fcriberent, earn dicendi formam, quae optima effet ? habere animo & co- gita- ( « ) Ergo fi verum quaerimus , &c. ) Idem eft. Danielis Heìnfii At Bembo judicium oratione XVIIII. pag. 217. edit. Amftelod. M. DC. LVII. quod fcilicet folus prope ea tempefiate latine fcriberety & quod proprium tum Italer um erat, pur am ac ingenuam, nec calamißris ullis, aut pigmenti: infufeatam atque inußam excluderet orationem. Tantam autetn ex hac linguarum italiese aclatinae recondition feientia Bembus voluptatem capiebat, ut Speroniut dialogo de linguis pag. 103. ubi ilium cum Bortamico aüifque colloquentem inducit , ejus ore fenfuque aflTerat, fe > quantum linguarum notitia valebat, cum Mantuano marchionatu minime comnmtaturum. (b) praeter unum Politianum , &c. ) CaftigatiiTimus in feribendo & latine & italice Politianus fuit ; quippe qui iis erat inftruftus ingenii viribus, ut regnantem per illa tempora barbariem totius Latii, totiufque Italiae finibus poiTet depellere. Minus tamen eum , non Cafa foluni , fedalii quoquelaudant, quodnulhim fibi ad imitandum optimum auflorem propofuit. Haud ièmperitaqueitapnrusemendatufqueeft , ut nihil defiderandum reliquerit. Scioppius DifTerta-tione del{het.exercit.genertbus pag. 27. ita de ilio judicat : Ab hoc vitio non fatis Politianus ca~ let , etfi id eum ingentibus virtutibus aliis redimere fatendum eß. Eadem tradide re Gyraldus dialogo de poet. noßr. t empor um j Paullus Cortefius epiftola deimit. Julius Caefar Scaliger VI. Poe-ticae libro, atque alii. Quin Politianus ipfe flylum unice fuum , ingeniumque nulli addi&um vi-detur ja£lare lib. I. epiftTT. his verbis: Eß autem omnino ßylus epiflolarum mearurn ipfe fibi difpar : quo nomine mult um quoquefeio, reprehendar . Nam nec eadem mihi femper voluntas , nec idem, cui-que vel perfonae, vel materiae congruebat. (f ) refpexit primus ) Ita Varcbius in Herculano pai'. 24. PRIMO il Bembo ditutti offer van -do le regole della grammatica , e mettendo in opera gli ammaeflramenti del bene e artific iofamente f :ri -vere, l'imitò ( Petraicham fcilicet) dadovero, e rajfomigliandofi a lui, moflròla piana e diritta-via del leggiadramente, e lodevolmente emptrre nella lingua fiorentini». Carolus autem Len\onius, Fio-