Quo sensu Bosna et Herceg. terrae missionum fuerint 235'
le, quasi totum opus Franciscanorum in Bosna et Flercego-vina erat in conservatione catholicorum, ne propter crebras oppressiones fidem perverterent ac desererent. Juxta hunc principalem laborem fovebant quidem spem ac tentamina quaedam faciebant pro orthodoxorum conversione,17 quoad Mahumetanos vero vix vel vix aliquid facere audebant. Sed totus hie labor, ne a longe quidem co-mparari potest cum ilio principali conservationis catholicorum. Possunt igitur Franciscani bosnenses dici missionarii pro mensura conami-num in conversione schismaticorum. Cum vero ob circum-stantias illi conatus ad minimum redacti fuerint, de succes-su eorum dici potest: utinam in ovile S. Romanae Eccle-siae reducti schismatici saltern recompensare poterant nu-merum renegatorum, quos ob extraordinarias pressiones, quamquam populus erat fidei tenacissimus, perdere debue-rant.18
    Si aliud elementum, firmitatem scilicet consistentiae ac soliditatis ecclesiae bosnensis consideremus, an ex hac parte et inquantum aliquid nascentis, infantiae, inchoati characte-rem ostenderet — historia et fontes sequentem nobis aspe-ctum praebent.
    Fides catholica et cultus religiosus a gubernio othoma-no erat agnitus ac liberiate donatus, Franciscanis bosnensi-bus jam initio ingressus Turcarum imperiali diplomate libertas curam pastoralem gerendi concessa fuit ac postea pluries ab iisdem imperatoribus confirmata.19 Floe fuit de jure. De facto autem catholici expositi erant continuis ex-torsionibus et oppressionibus, non tantum ex parte status,
bosnensem non fuisse tunc missionem sed e proprio gremio miissionarios in terras vicinas mandavisse. Da talibus cfr. Relationem Ministri provincialis Pavlovié, Acta O. F. M., XIX (1900), 84; Fermendiia, Acta Bosnae, 369 n. 1239.; pp. 381, 401, 404 et passim; Archi vum Prop., Acta; 1650, v. 19, f. 381rv.
    17	Simrak J., Sveta Stolica i franjevei prema pravoslavnoj cnkvi u primorskim krajevima, in Nova Revija, IX (1930), 22—38; 81—92; 407—421.
     18	D r a g a n o v i c, Mas.senubertritte, in Orientalia Christiana Periodica, III—IV (1937), 558 ss.
     19	Textum hujius diiplomatis imiperialis vide apud M a n d d c , Acta frane: Hercegovinae, I, 3—6; multas vero e>jusdem confirmaitiones apud Fabiani eh D., Firmani inediti dei Sultani dd Constantinopoli, Firenze 1884: