DI PIER PAOLO VERGERIO 391 curanon omnes sanari; quin ex eis (h) plerosque vel mori pro-tinus vel diu languere, sive morbi hoc accidat causa, sive culpa languentium, sive ipsorum imperitia medicorum; quosdam etiam vel acutioribus morbis afflictos vel diuturna invalitudine consumptos 5 ac etiam a ceteris desperatos, per imperitos tarnen medicos ac su-perstitiosas mulierculas ad pristinam sospitatem revocari; et insuper medicos eos, qui peritiores habentur, fere semper ad(c) invicem dissentire, ut discerni nullatenus aut vix possit uter recte sentiat; omnes tarnen lucramagna percipere; sed illud inprimis cum sciret, quod 10 nescit nemo, quodque pre omnibus securiorem eum reddidit professions negotiique subeundi: non sumi supplicium de medicis qui in alienum exitium et in caput vitamque hominiserrassent, nichil dubitavit artem aggredi, que tantam haberet incertitudinem et tarn certam immunitatem, ut artificibus suis de re maxima errare impune 15 liceret. ut ergo prompta subessent, nec necesse haberet quando requisitus, tunc primum consilia a li'bris exquirere; quod [cum] (f> haud temere solitum est vel ab (e) aliquibus servari, qui et scientia et usu medendi excellentiores habentur; ipse quotidie domi sedens, cum progrediendi tempus nondum advenisset, in separatis ac bre-20 vibus cedulis remedia scribebat, que medicine auctores in longos ordines digesta pro multitudine ac varietate morborum magnis vo-luminibus comprehenderunt, scriptaque, uti casus tulerat, conge-rebat in sacculum. quo individuo comite foris utebatur, et verbis et habitu corporis atque omni gestu medicum preferens, ut non 25 admodum insignem, ita nec prorsus abiectum, nisi quod exigua mercede poscentibus dabat prescripta remedia, ne scilicet carioris forsitan pretii denuntiatio venientes ad se repelleret, ut sunt ple-rique vilioris animi, qui aurum quidem plurimi®, incolumitatem vero, que omni auro pretiosior esaminimi ex[is]timant, dum morbos 30 apud W se diu nutrire malunt quam pro eiciendis tam molestis hospi-tibus uberius(1) quicquam impendere, cum autem quispiam vel sibi vel alteri salutis consilium, oblata mercede, postulasset, ille (a) R om. cura (b) BR quam ex eis (c) CR om. ad (d) B omnes cum lucra (e) B vitam hom. (f ) R tum ma la parola va meglio espunta o corretta in tarnen (tn) (g) R om. ab (h) Codd. canore forsitan pretto (!) Codd. plurimum (k) R morbos diu apud (1} B ubi vis curati dai più celebri medici, e, all’incontro, che dei malati gravissimi e già spacciati possono esser guariti da ciarlatani o da donne superstiziose ; laddove quasi sempre i medici più esperti si contraddicono, fuorché nel guadagno, nè interviene mai che paghino il fio de’ foro errori capitali ; si mise anch’egli ad esercitare quell’arte incerta e pur tanto sicura. E, poiché non voleva, come fanno certi medici solenni, consultare i libri sul posto, ogni giorno innanzi che uscisse di casa, scriveva su certe schede le ricette per i diversi mali, e le poneva alla rinfusa dentro un sacchetto. Indi usciva con questo, dandosi un contegno da medico non dozzinale, eccetto che offriva le ricette per pochi danari, giacché sapeva la gente esser sempre spilorcia quando trattasi di liberarsi da una malattia. E quando gli si chiedeva un rimedio, metteva la mano nel sacchetto,