478 EPISTOLARIO vetulus interrogai hunc Panonutn et dixit sibi: «Quo vadis?». Re-sponditipse: « In Italiam vado ad Guarinum». Et ad ipsum respondit rursus: « Ei dicito (0 milies meo nomine salve, quem in filium habeo ». Et scripsit quaedam opuscula. Scripsit in quosdam qui stant in curia Romana, et in pompam curiae Romanae; unde sacerdotes quidam per- 5 sequebantur eum (■>. Scripsit commentarla (b) de gestis illorum prin-cipum Carrariensium, ut ad maximum (0 discrimen deduxerint(d) Ve-netos (*); de matre scripsit quadam, cuius filii sunt furno exinaniti (0(0; de statua Virgilii scripsit epistolas00; inde quadam Colutio respondet(0, qui huic tanto operi audet invenire maculam, et ipsum refellit (s). Itaque 10 optimus philosophus et religiosissimus fuit eorum qui viveba(n)t in he-remo («). Scripsit etiam hoc opus, quod dedicavit Ubertino, auditori suo, vigente illa familia Carrariensium. Paulo post ipse discessit Pa-tavio, et in Hy;triam profectus (est)W; centum annos, cum periit, forte agebat vel paulo plus, quantos (•) ille frater suus, id est P. P., 15 habet, (qui) ad Guarinum (k) retulit. Titulus est talis: P. Pauli Vergerli Hystri de ingenuis moribus adolescentium ad Ubertinum Carrariensem libel* lus incipit. Consueverat ipse in suis epistolis sic titulum imponere: P. PaulusO s. d. Guarino; faciebat enim duo P. P. distinctos (6>. 20 Petri Pauli estnomen; Vergerii est cognomen, Hystri agnomen, et est gentile, sicut dicimus Brixianus(m> et Veronensis. Ingenui dicuntur illi, quorum maiores non serviverunt (") unquani ; liber non (a) vado ad Guarinum et ad ipsum redeo. rursus et dicito ¡b) contraria (c) maxon (d) deduxerit (e) eveniti (f) unde quasdam Colutio rendet (g) in hermo (h) pre-fectus. centum (i) centum annos cuinperiit forte... plus quando (k) habet ad G. (lj P. Pauli (m) dicemus Brixiam (n) non se vixerunt (1) Cf. le epist. CXV e CXXIII. temente sono fondate su la grafia di (2) Evidentemente, il biografo non copie delle epistole, e non già su ori-conosceva il contenuto del De princì- ginali scritture del Nostro. L’unica pibus Carrariensium, che non va oltre scrittura certamente autografa del V. la fine della signoria di Iacopino (1355), (ved. Tavola II) reca la firma «per e quindi non reca parola alcuna intorno «me Petrumpaulum» ; e la stessa grafia alla guerra di Chioggia; a meno che - nel volgare «Pieropolo» - ricorre non si voglia sostenere che l’opera sia in tutti gli atti dell’omonimo notaio pervenuta a noi in forma mutila. (sino al 1503 all’incirca). Se giudi- (3) Cf. l’epist. CXXVIII. chiamo poi dalle intestazioni originali (4) Cf. l’epist. LXXXI. conservateci per alcune lettere, non (5) Cf. le epist. C e CI. sembra che il V. adoperasse mai la (6) Queste dichiarazioni del biografo formola « s d. »; nè si rinviene alcuna sono al tutto capricciose, perchè eviden- lettera da lui diretta a Guarino.