374 EPISTOLARIO il quale avrebbe potuto giovarsene. Ma egli fu liberale con tutti, e, soprattutto, cogli indigenti; onde, durante il concilio, aiutò i cardinali ed i prelati impoveriti, parte risparmiando nelle spese, parte con danari presi a prestito; standogli sommamente a cuore il buon esito del concilio, per cui aveva sostenute tante fatiche quante niun altro mai. Per esso adempì satis W rerum opulentum, ita singulari ingenio preditum et ad studia litterarum aptissimum, cui accumulari (b> libros, non detraili opportebat <‘>. nec vero in me unum, sed in omnes supra modum pene hac suarum facultatum largitione W liberalis erat, quodque liberalitatem suam magis comiuendat, diligenter curabat (d> 5 ut essent beneficia sua primum W utilia, deinde perpetua aut certe quam maxime diuturna, propensius vero in miserabiles personas ferebatur, quas omni tempore summa cum pietate fovere con-suevit (f>. quamobrem hoc ipso quoque concilii tempore, cum per vacationemte) apostolice sedis obventiones cardinalium vel cessave- 10 runt vel magna ex parte imminute sunt, prelatos inopes, qui diuturnitate more exhausti erant, omni qua® poterat ope susten-tabatM; domi quidem parcens, foris vero mutuum contrahens, ut illorum indigentiam supplere posset. desiderabat enim non modo non dissolvi sed ne minui quidem hoc concilium, donec fieret finis 15 debitus earum rerum, propter quas W vocatum(m) fuerat, et quarum causa labores ipse plurimos periculaque W subierat. negari enim nequit plus unum illum opere (°> laborisque posuisse in hoc concilium sive congregandum sive W dirigendum, quam ex ordine cle-ricorum alium quenpiam. nam, ut omittam quod hieme media 20 (a) Mur. et non satis (b) G cumular! (c) BCGom. largitione, lasciando spazio in bianco. Ar V pene ac suarnm facultatum largitione liberalis Mur. pene facult. liberalis (d) BG cur. dii. (e) V om. primum (f) B G consueverat (g) Mur. quo per vacat. (h) Ar VMur. vel ex magna parte (i) G omnique qua (k) BPG poterat diuturnitate sustentabat (1) BG per quas (m) Mur. vocatus (n) Ar V pe-ricula quoque (o) B G om. unum Mur. nequit unum illum tantum operare (p)Bsive congregandum fuit sive (q) V clerlculorum (i) Era costui Bartolomeo di Andrea del Museo Civico di Padova, c. 74, Zabarella, al quale, secondochè riferi- contenente notizie desunte dallo Scar- sce il Gloria (Monumenti cit., I, § 514), deonio). il padovano Benedetto Dottori ebbe a (2) Accenna, evidentemente, il V. mandare da Costanza l’orazione fu- al viaggio intrapreso dallo Zabarella nebre pronunciata da Poggio alle ese- con il di Challant e Manuele Crisolora quie del cardinale. Arciprete di Pa- per fissare con Sigismondo il luogo del dova e referendario, Bartolomeo fu nel concilio. Ma i tre ambasciatori par- 1428 eletto vescovo di Spalato. Nel tirono da Firenze il 6 settembre 1413. 1439 eg'ì fu trasferito a Firenze, e e l’incontro con Sigismondo (13 ot-morì nel 1445. (Cf. De Viris illustri- tobre) avvenne a Tesserete, a settenni Zabarellae familiae ab aucloribus trione di Lugano, dove le trattative diversis commendatis, ms. B. P. 2041 durarono « per dies .xvni, vel circa».