368 EPISTOLARIO Compose inoltre molte orazioni e un volume di epistole. Tutte le opere oratorie, poetiche, storiche, allora di-vulgate, gli erano famigliar!. Perchè sopra ogni cosa faceva tesoro del tempo, e, parco nel mangiare, lo era specialmente nel sonno. Non rifiutò gli onori e le lodi, ma dalle altre passioni e concupiscenze era del tutto alieno, ed in tal senso esortava pure i suoi ascoltatori, giacché insegnava ad essi non solo il diritto, ma altresì il buon costume. Per la qual cosa ebbe la stima e la fiducia d’ ognuno, nè fu possibile co-n o s c e r 1 o senza amarlo sempre. Ma per gli allievi sopra tutti egli si prodigava, ea essi gli serbavano un amore filiale, curatissime W disserere. extant autem ornatissime orationes plurime, quas variis de rebus inter presentes habuit, itemque alio volumine elegantiores epistole collecte, quas scripsit ad absentes(l). omnium vero libros oratorum et(b) poetarum, historicorum quoque, qui sunt apud nos cogniti et habentur in usu, ita diligenter legerat ut etiam^ 5 familiares haberet. nullius enim rei tam diligens fuit quam tem-poris non amittendi ; itaque, quoniam totum in somno W, ut ita dixerim, tempus elabitur, et est status ille simillimus morti, cum esset cibi admodum parcus, somni parcissimus erat, nec nisi quan-tum nature (*) satis esset (ad)(f) incolumitatem <*) corporis W indui- 10 gebat. de reliquis vero, que inesse hominibus solent, ut honoris ac laudis minime respuens fuit ; que non magis premia sunt quam calcar et stimuli laborantibus ad virtutem ; ita ab omni alia passione et concupiscentiis carnis prorsus erat alienus, ceterosque® ut ita essent sedulo(k) admonebat. nam ille quidem ® cum iura 15 traderet, non minus tamen suos (ra> auditores in bonis moribus et quotidiana vita, ut cum honestate illam agerent, informabat. qui-bus ex rebus apud omnes plurimamW fidem et gratiam est as-secutus W; ac ceteris quidem ita se exhibebat ut facile primo con-gressu sinceritas eius cognosci posset. nam quisquis illum semel 20 novit, dilexit semper; odisse nemo potuit, nisi extreme malus. discipulis vero suis nimium debere se existimabat, ac nunquam se quod satis esset fecisse arbitrabatur. itaque vix ullus pater a filiis ita diligitur ut ipse erat suis discipulis carus, quoniam ita (a) B P C Mur. acutissime G accuratissime A r V facondissime (b) G om. et Mur. ac poet. (c) Mu r. om. etlam (d) Ar V in somno totum Mur. itaque quan-tum in somno totum (e) Mur. om. nature (f) Codd. om. ad (g) C incolumltate Ar in columitatem (h) GMur. corpori (i) Gceteros quoque (k) Ar V om. sedulo (1) BGom. quidem (m) BPG non minimis tam suos CV non minus tum suos Mur. non minus suos Combi mette non minus in litteris suos suditores quam in (n) CArV Mur. plurimam apud omnes (o) Mur. atque (p) C Ar VMur. assecutus est (1) Fonte principale delle orazioni « orationum et epistolarum variarum », dello Zabarella è il codice 5513 della che pare sia andato perduto, giacché Nationalbibliothek di Vienna, dal quale le epistole dello Zabarella, di cui si ha lo Zonta ne trasse parecchie stampate notizia, sono tramandate sparse in vari in appendice alla sua opera citata, codici che si conservano nelle biblio- Lo stesso autore fa menzione altresì teche (soprattutto) di Parigi e di Ve- (ivi, p. 126, n. 29) d’un «volumen nezia.