DI PIER PAOLO VERGERIO 13 lem(l) conversationem, in qua nullus rancor, nulla potest controversia iurgiorum incidere, sed quietam semper atque pacificam, que in honesto continue ac sancto colloquio perseveret. quis enim ei convivere (b> recuset, a quo nil nisi quod recte velit audi-5 turus sit, qui tacere iussus taceat, loqui iussus maturos mores et(c) gravi[d]a verba loquatur? hoc auctore, viam qua eatur ad superos, et quo iure hic vivendum quove moriendum humane feli-10 citatis est cumulus. cuius vires etsi longe tibi clarius quam michi cognite sint, referre tamen iuvat et verbo conferre, ut ex tua iu-cunda vita et claro consortio solatium michi sumam. habes et alium collateralem studiis tuis comparem, Ciceronem videlicet ar-pinatem, itale eloquentie ac honestatis universe culmen, inter quem 15 et hunc similitudinem proportionemque querere non est nostri iu-dicii. his comitantibus, vitam tuam tranquilluste) agis, te tibi pos-sides, et absque ullo fortune terrore, his tutoribus, secure incedis. ego vero longe a studiis tuis absens, longe otio tuo dispar , noc-tem diemque garrula disceptatione consumo, texo laqueos, complico 20 sinus, quibus argutum possim interceptare W sophistam. miros insuper nature effectus studiosus inquiro, tue (nescio an quia ne-mini sors sua placcati1) an quia predarior tua sit) vite semper invidus et maturi otii tui cupidus. tu ergo quid honestum, ego quid veruni rebus insit perscrutor, quid divinam vim nobis insitam 25 sui contemplatione perficiatO, ex hoc forte studio plurimum per-fectionis et glorie adepturus. de exterioribus autem negotiis tuis nescio quid sentiam, an doleam, an congratuler ; tu enim ea hacte-nus michi incognita permisisti, nec de te ab aliis nisi confuse quicquam audivi, vale et me fortune tue participem fac. do- (a) B PC R expectabilem (b) BR vivere P viven» (c) P om. et (d) BPCR om. quove moriendum (e) P fons est morum (f) Gu om. fere (g) B tranquillili» R tranquillam (h) C om. dlspar (i) PR interpretare (k) P placet (1) Codd. pro-ficiat (m) P om. quicquam intrattenendosi con lui in colloqui piacevoli e tranquilli. Da Seneca infatti Santo ha già imparato come si debba vivere e morire, sicché non abbisogna ch'egli gliene additi i pregi eccelsi. Farsi partecipe della sua vita gioconda è però motivo di consolazione per lui. Allo studio di Seneca aggiunga Santo quello di Cicerone, padre del latino eloquio. In tale compagnia vivrà sicuro. Ben diverso è if suo stato, occupato-senza tregua con dialettiche arguzie e sofismi, e con lo studio della fisica. Lo esorta a riscrivergli, e lo in- tuono del 1388 rispecchia i «miros gica accennano al lettorato in logica « nature effectus » e gli esercizi in lo- ottenuto nel 1388-9.