440
SCRITTI VARI
nere <*> vel vita quisquis ad administrandam rempublicam <b> imper-tiendosque <c> saluti omnium labores se W accommodasset (*). in quo studio necesse est, quoniam semper abundant improbi, inimicos multos, emulos plures ut habeamus ; ac perpetuum quidem bellum et eternum odium cum intestinis hostibus suscipiendum est. sed, 5 queris, quis me falsus glorie splendor W adolescentium bellis senem implicuit ? potui egodici fortasse senex, illi profecto, nisi no-minibus abutamur, nequaquam adolescentes ; siquidem de Pompeio et Cesare subest sermo ; cum civili te) dissensione mundum om-nem permiscerent. feci quidem quod boni fecere omnes W, et qui 10 erant et qui existimabantur <‘), ac tum demum bellum secutus sum, cum pax, cuius auctor semper fueram stabiliende W, servari non po-tuit. nullus itaque me vel verus vel falsus glorie splendor eo aut(k) quoquam ® impulit, sed partes eas sum secutus, que michi iusti-tiam dignitatemque fovere vise sunt. non tamen tuto negaverim 15 me voluisse rebus omnibus meis semper coniunctam gloriam, ita ut, cum recte fecissem, tum digne ab W aliis estimaretur; po-tentiores autem eos, qui et boni cives crederentur, multo studio colui, nec me improbiores averterunt W quominus id quod possem officii communi impenderem saluti, et Marco Antonio nonnun- 20 quam, et Pompeio semper W, et Cesari aliquando perfamiliaris fui. placuit siquidem Cesar quandiu non potentiam suam sed utilitatem publicam querere visus est, quandiu sibi incolumitas urbis et civile otium placuit ; postea vero quam subvertit omnia et libidine sua potitus est, nequaquam de eo bene dixiW. laudatus equi- 25
    (a) L C omnibus vel genus vel vita G omnibus genere vel vita (b) Codd. quo quis ad ministrandum rem pubi. (c) G impartiendos (d) LG orti, se (e) RG falsus ge-neraliter splendor (f)'G ergo (g) G cuidam (h) G orationes (i) RG extima-bantur ma G om. et qui (k) L de (1) R G quoque (m) G concitandam (n) L fecissem, id ab (o) C everterent (p) L saluti, et Marco Antonio nonnunquam et Pompeio semper et Caesari aliq. RG in vece recano saluti, et Octavio et Pompeio semper et Cesari aliq., e così pure C, tranneché in luogo di Octavio v’è uno spazio in bianco.
Cf. però Phil. /, V, $; « [de Antonii ini uria ; ] cui sum amicus, idque me non nullo • eius officio debere esse prae me semper tuli ». (q) G om. sibi C ei (r) CRG om. nequaquam - dixi
 (i)	Cic. De offic. I, xxi, 70: «fru- «cam et ad magnas res gerendas ac-«ctuosior autem hominum generi et « commodaverunt ».
 « ad claritatem amplitudinemque apta (2) Cf. Phil. VII, in, 7 : « semper «[viffl] eorum, qui se ad rem publi- « pacis auctor fui».