360 EPISTOLARIO sicché i due nomi di Manuele e di Pier Paolo saranno pronunciati insieme da tutti i lettori per sempre. Lo esorta alla grata impresa, e fa voto che gli continui l’affetto e che viva a lungo. Costanza, 3 aprile 1417. Recatosi a salutare lo Zabarella, che se ne sta a casa, ammalato, Eia igitur, vir ebetissime, hoc ipsum opus et Manuele et te dignum, quod te pariter atque illum exornet, aggredere. perpetuo namque Petrus Paulus Vergerius in Manuele, et magna quidem cum amoenitate lectitabere. sed quid ago? « currentem incito »(‘>. novi enim gratitudinem animi tui et erga Manuelem benivolentiam. 5 proinde ne tuae virtuti parum fidere videar, finem epistulae faciam. tu vero me, ut facis, plurimum ama et in aere tuo computato. Maxpófko? vale, ex Venetiis, ad .vi. kalendas septembres 1415. Clarissimo ac eloquentissimo viro Petro Paulo Vergerio tan-quam patri optimo. 10 CXXXVII. P. P. Vergerio a Nicolò dei Leonardi W (*). [B, c. 9b; C, c. 225; R, c. iiob; Semin. Pad. 692, c. 195 (S); Harley 2268, c. 78 (Har.); M, cl. VI, 208, c. 72 (M)]. Hodie apud dominum Franciscum, cardinalem Florentinum, qui 15 reintegrandevalitudinis gratia domi se continet, cum ad eum salutàndum venissem, libellum reperi W, quem Franciscus Bar- (a) B P. P. V. Nicolao phlsico s. d. C P. P. Vergerius s. d. Nicolao R sen\a titolo. S P. Paulus Vergerius sal. p. d. doctlssimo viro Nie. Leon, physlco Har. Petrus Paulus Vergerius (b) P restaurande (c) R reperi libellum Har. repperi (1) Cf. Cic. Philipp. III, Vili, 19: « currentem, ut dicitur, incitavi » ; De Orai. II, xi.iv, 186: « facilius est enim «currentem, ut aiunt, incitare». (2) Oltreché nei codici citati, la presente, che è tra le lettere più divulgate del V., leggesi in buon numero di mss. - ad es. Marc. cl. XIII, 71 e 72, Zanetti 473; (Museo Civico) Cicogna 3503; il cod. 57 di Chemnitz, n. 45 - di cui non ci pareva prezzo dell’opera raccogliere le varianti ; e fu già più volte pubblicata assieme col trattato del Barbaro, De Re uxoria, a co- minciare dall’edizione « ex officina Se-«ceriana», stampata a Hagnau nel 1533 (cf. Diatriba praeliminaris ad F. Barbari epistolas, Brixiae, 1741, p. cxlvi). Intorno alla data quando Francesco Barbaro portò a termine il suo componimento, destinato quale dono nuziale a Lorenzo de’ Medici, le cui nozze con Ginevra Cavalcanti sarebbero state celebrate nei primi mesi del 1416, il Gnesotto afferma che fu « messo insieme fra gli ultimi del «1415 e i primi mesi del 1416» (cf. Francisci Barbari De Re uxoria