EPISTOLARIO
la verità è che Cicerone supera tutti in eloquenza, prosatori e poeti.
  Si badi più ai pensieri che alle parole,
schivando la forma reboante e vuota.
  E le parole siano nè ricercate nè plebee, ma decorose, dignitose,
e ben concertate.
  Lo stile sia nè incolto nè arruffato, ma piano e scorrevole ;
non affettato, ma naturale,
chè i troppi fronzoli lo guastano.
  La parola ci fu data per intenderci ; perciò sia chiara, ma non prolissa e slavata.
constituí sset, Maronem, studio, ut arbitrar, eius allectus, in omnibus principem fecit, Ciceronem in solo uno poliere, non excellere, fassus est, etsi alia alibi usus distinctione singulis generibus singulos prefecerit W auctores. michi vero, ut et iudicium meum audias, videtur, Ciceronem omnibus et oratoribus et poetis eloquentia 5 prestare, illud omnino curandum est, ut sententiis magis polleat oratio quam verbis, ne similes illis videamur qui flores sectantur, fructus negligunt. in quo genere magna pars errant W, qui, si modo lubricis aut magno boatu resonantibus verbis dictionem suam re-ferserint(c), abunde se munus oratorium arbitrentur(d) prestitisse. 10 habenda sunt autem vocabula non obscura aut insueta, nec vero passim W vulgata aut puerilia, sed que apud claros auctores cognita celebrataque sunt, ita quidem ut et personarum semper et rerum, de quibus sumus dicturi, modus dignitasque spectetur; ea vero inter se ita cohereant ut non casu coniecta sed ex arte commissa 15 videantur. sit sermo non scaber W aut horridus \ non preruptus, non preceps, sed lenis et planus, apricique in morem rivi continuo mollique cursu defluens, et, ut prope <h> dixerim, sponte veniens, non vi pertractus. sit cultus quidem, sed non supra quam deceat elaboratus, verum ita ex arte genitus ut plus a natura mutuatus 20 videatur quam ab arte, plerique enim, dum singula curant supra modum excolere, dumque nimios fucos adhibent, universa deturpant. dilucida sit oratio et auditori bus pervia, quid enim potest esse dementius quam, cutn ideo sermo et datus et receptus sit ut invicem intelligamur, id scilicet curare dicendo, ne intelligi possimusW? 25 nam, qui dilucidam orationem verentur, id agunt ne se ipsi quidem intelligant. est huic contrarium genus eorum qui, dum se nun-quam satis intellectos arbitrantur, inutiliter in eadem re perstant W,
(a) C prefeclt G prefert (b) C errat (c) B referserunt (d) C arbitrantur
(e)	G parsim (f) B sermo se habet ma in marg. scaber (g) G arridus (h) Codi. proprie (i) P anctoribus (k) BG possumus (1) G prestant
« manae eloquentiae parentes.hanc glo-	sileae, 1581, p. 410); e Ann. Sen.
« riam ita partiti sunt, ut uterque suis	Controv., Ili, par. 8 : « Ciceronem elo-
« finibus contentus, aliena non invade-	« quentia sua in carminibus destituit ;
« ret » (Rerum memorandarum, lib. II,	« Virgilium illa felicitas ingenii [in]
De Ingenio, M. T, Cicero, Ba-	«oratione soluta reliquit».