443
SCRITTI VARI
ille maxime riderei, tum istis haud temere dolendum esset ? sub hoc esse tuta cuiusquam salus poterat, defensa pudicitia, aut sccure cuiusquam fortune ? quid illa eiusdem voce tetrius W, qui optare se aiebat ut unam cervicem haberet populus Romanus (b|, non qui-dem ut illam exornaret aut tueretur, sed ut facile secare posset(l)? 5 Neronem quis preterire possetW, qui omnis crudelitatis ac(d> tur-pitudinis in se summam collegit ? Octavium quoque iuvenem et Tiberium adicere his senem possumus, et Domitianum spur-cissimum. sed deesse in hanc partem exempla non possunt. illa rariora sunt, si meminisse clarorum principum volumus, ut O et a- 10 vius senex, et Titus iunior, quem « humani generis delicias » appellanti; Vespasianus quoque, parens eius, si avaritiam cohi-bere potuisset^.
   Nam de polyarchiaW, que est multorum principatus, hoc michi videtur, ut inordinata plurimum mali, composita non multum boni 15 habere in se possit. nam, si passim omnes in magistratibus esse possint, quid sordidius, quid inconsultius, aut quid impotentius ? sin vero qui boni dicuntur presint (f>, et civitas potentioribus re-gatur, fastuste) semper nobilitatis in plebem ; e contra, plebis odium, iniquitas iudiciorum, peregrinorum abiectio, avara atque superba 20 dominatio; tum vero et nobilitatis factiones et secte(h), tum harum ipsarum duces; atque ita semper (•) in summa pace civile bellum habeatur. ac deW tumultuosa compositaque O republica quid aliud dici potest nisi (quod habeat) quotidianas cedes, direptiones honorum, exilia, carceres, ac semper, expulsa parte, partem alteram in- 25 terius renaturam ? huius autem rei esse plurimum finis solet, ut ad unum civitas conferatur, qui componat omnia omnesque sub legibus, itaque fit ut omnis multitudo ad paucos vel ad unum re-digatur. idque ipsum necesse est, si debeat esse pax equa et con-cors communioet legum iustitieque observatio. nam prudenter 30
(a) P Ra eiusdem vita deterius (b) Bl ut p. R. unam cervicem haberet (c) B B1 possit (d) B Paut (e) Icodd. dànno poligarchia (f) Codd. presunt (g) P iactus (h) Codd. sectas
(i)	B otti, semper che mancava pure tn B?, ma vi si trova aggiunto da altra mano nell*interlinea. (k) B? P ne de Bcorr. ne in hac (1) Pincompositaque (m) B ex conscor c. c5ió
  (l) Suet. De vita Caesarum libri, (2) Id., Div. Tit. I, 1.
C. Calig. XXX, 1; XXXII, 3.	(3) Id., Div. Vespas. XVI, 1.