DI PIER PAOLO VERGERIO
177
quid ab honestissimis ceptis deterrere te possit, scitum est in omni 1™»™ <u«o bi-
sogna mettersi al-
   re facienda initium dari oportere, nec posse quicquam sine initio |,°p«r*.
   novum fieri, a quo paulatim ad incrementa ac deinde ad summam
rei deveniatur. neque enim aut prudentes nascimur W aut docti, che nessuno nasce
«	1	« /,v	.	sapiente o dotto.
   5 sed studio atque industria comparanda w sunt nec. et quanquam	aiv oratori» giova
   ad dicendi facultatem haberi plurima oporteat, unum tamen est	l'assiduo esercizio, inprimis necessarium, idest exercitium assiduitasque disserendi. hec etenim efficiunt ut non modo melius sed et facilius promptiusque
   dicatur. quod quidem et in omni re, sive manu aut lingua sive	come, del resto, in
^	ogni operazione
io ingenio pernciatur verum habe quamobrem, si non eque ut dJ^“raajenèSg‘J°g"a desiderium fert, in linguam aut digitos venit oratio, non est ut ro'a non. risP°"J“
>00	7	subito al pensiero.
   desperes : nam et tute novus es W, et qui promptissimi sunt non ita semper eloqui possunt ut mente conceptum est, sed quo magis elaborane eo venustiorem sermoneni edunt. delieendus est autem Occorre poi s«-
0	gliersi un modello,
15 nobis unus quem imitemur; quod in omni genere rerutn effica-
cissimum adiumentum est. et quanquam Anneus(f) neminem velit m®'*'. c°ra'
1 1	vuol Seneca, ma
   unum sequendum, sed ex diversis novum quoddam dicendi genus uno> conficiendum(l), michi tamen non ita videtur, sed unum aliquem eundemque optimum habendum esse, quem precipuum imitemur,
20 propterea quod tanto fit quisque deterior quanto inferiorem secutus
    a superiore defecit. faciendum est ieitur quod etatis nostre pie- Così ì pittori pre-
.. senti imitano solo
   tores, qui, cum ceterorum claras imagines sedulo spectent, solius Giotto, tamen Ioti exemplaria sequuntur(2). hie ne quid te W demorer, sia dunque Cice-
1	1	rone il modello
   si prosa contendis, Ciceronem ne desere, sin metro, cole Maronem;
25 quanquam, quod ad eloquentiam attinet, nichil intersit soluta an
frenata oratione dicatur. nec vero hic contendo, uter eorum elo- ^Ìeai«!*
.	,r 1 • /.\ •	j*	zioni di Macrobio
   quentia prestiterit, ut Macrobius qui, cum diversa genera dicendi tra due:
         (a) B corr. nel testo nascimur da nascuntur (b) P preparanti» (c) P efficlatur
    (d)	G verum habet (e) G et ut te novlmus es Cosi pure PM c. 67. P et tute nevus In marg.: blessus (f) BG Annenus (g) P om. te
    (1)	Cf. Ann. Sen. Controv., I, par. 6	dova: Giusto de Menabuoi, Altichiero «...quoplura exempla inspecta sunt,	da Zevio, Iacopo Avanzo,Ridolfo Gua-« plus in eloquentia proficitur. non	riento, Giovanni ed Antonio da Pa-« est unus, quamvis praecipuus sit, imi- dova, e Iacopo da Verona.
    «tandus, quia numquam par fit imi-	(3) Macrob. Saturn. V, 1. Cf. Pe-
   « tator auctori ».	trarca: « Ut tamen Virgilius prosaica,
     (2)	Sono ricordati quali seguaci di	« sic iste(ut est apud eundem Senecam) Giotto, tra il 1350 ed il 1400, a Pa-	«in carminibus defecit. Duoque Ro-
Pier Paolo Vergerlo,	*2