DI PIER PAOLO VERGERIO
489
Volaterranus (0, JoviusO), VossiusO), & alii. Quod ad rem nostram attinet, Historia. Carrariensium Principum ab eorum origine deducta, & in Jacobini mortem desinens, quam nunc publici juris fació, eumdem Vergerium Auctorem habet W. Elegantissime conscriptam profero, sed minime absolutam, quippe ne ipse quidem illam ad umbilicum perduxit.
« et De ingenuis moribus erudiendorurn « puerorum : Arrianumque historicum « quidem Alexandri magni gestis conti-« net (sic)\ sermone graeco conscriptum: « latinum fecit: graecas et barbaras ami-k citias comparavit : cultissimasque ora-« tiones in divi hieronymi laudem plures « composuit. Adversus Sigismundum « Malatestam : qui Maronis statuam e «foro mantuano deiici fecit: nobilem « edidit invectivam : et alia multa. Obiit « tandem tantus vir tempore concilii « Basileae in Ungariam : ut testatur «Pius papa ».
  (1)	Commentariorum Urbanorum Ra-PHAELIS VoLATERRANI OCtO et trigillta
libri, Parisiis, 1526, Geographia, L i b. un, I s t r i a, f. xxxvmv : « Ex hac « urbe (Istrie Capite) Petrus PaulusVer-« gerius patrum memoria nominator iu-« ris scientiae peritissimus, philosophus « et orator : qui nonnulla et ipse moli numenta reliquit. Arrianum de Ge-« stis Alexandri convertit. Decessit in « Pannonia contubernalis Sigismundi « Imperatoris». Ed ivi, Anthropolo-gia, Lib. xxi, De his qui reliquis in artibus claruerunt, f. cc.xxii: « iurisconsultorum suo tempore elo-« quentissimus sive mavis dicere elo-« quentium iurisconsultissimus, simul «et philosophus fuit».
  (2)	Elogia Doctorum Virorum ab Avo-rum Memoria publicatis ingenii monu-mentis illustrium, Auctore Paulo Iovio Novocomense Episcopo Nucerino, Basileae, MDLXXI, p. 254, Elogia Doctorum Virorum, Pet ri PauliVer-gerii, CXI: « Is lustinopoli in Histria « natus.Chry soloraeque discipulus.Grae-« cas litteras ex purissimo fonte haustas « illustribus discipulis humanissime re-
« fudit, ut inductis passim eius linguae « rivulis Italiani piane sitientem irriga-« ret. Latine autem scribendi singularis « eo seculo faculus enituit, uti apparet « ex eo libello, qui de educandis Liberis « ad exactam disciplinam peramoene at-« que prudenter scriptus me puero in « scholis legebatur ». (Il Giovio nacque a Como il 19 aprile 1483.)
  (3)	Cf. G. J. Voss, De. Historicis La-tinis, lib. m, cap. v, p. J05, ed. Lugd. Bat., MDCXXVII : « Petrus Paulus Ver-« gerius Iustinopolitanus, vir non La-«tine modo doctus, sed et Graece; qua « in lingua auditor fuerat Emanuelis « Chrysolorae; atque item philosophus, « jurisconsultus, et orator, claruit anno « MCCCCXXX. Magna in gratia vixit « Patavii apud principes Carrarienses: « ut de eo Volaterranus testatur, cui et « iurisconsultorum suo tempore elo-« quentissimus, et eloquentium iuris-« consultissimus vocatur. Hic histo-« riam condidit principum Carrarien-«sium. Item aliam principum Man-« tuanorum. Primus quoque Arrianum «transtulit de gestis Alexandri: quod « postea non paullo felicius praestitit «V. Cl. Bonaventura Vulcanius, prae-« ceptor quondam meus in Graecis. Alia « quoque reliquit, interque ea et invec-« tivam adversus Malatestam, quod Vir-« gilii statuam in foro Mantuano posi-« tam deiici iusserat. Vide de eo Iac. «Bergomaten. Chron. Suppl. lib. xv».
  (4)	L’opera fu stampata già nel 1722, a cura del Van der Aa, nella raccolta del Grevio, Thesaurus antiquit. et histor. Italiae cit., vol. VI, parte m: pubblicazione che pare sia sfuggita al Muratori. DeU’attribuzione dell’opera al V., si fece parola nella Prefazione.
 Pier Paolo Vergerlo.
 31