490 EPISTOLARIO Quamquam Carrariensibus dominis suis ille diutissime superstes fuerit, ultra tamen non est progressus, fortasse quod postremam illorum cala-mitatem referre animus non sustineret, aut potius quod detrectaret bella scribere deinde exorta inter Carrarienses & Venetos, ne illorum laude horum odia incurreret, sub quorum ditione natus is erat. Hujus autem 5 Historiae Codex MStus fuit olim (uti ex Laurentio Pignorio didicit Vos-sius) apud Albertinum Papafabam Episcopum Adriensem 0). Sed & in Ambrosiana Mediolanensi Bibliotheca post Cortusiorum Historias hoc idem opus habetur in Cod. MS. R. 223. f. ejusmodi titulo inscriptum: Petri Pauli Vergerli Justinopolitani de Carrariensium familia, & de illu- 10 strium ejus Principimi rebus magnifici gestis. Ego Estensi Codice sum usus. Philippus autem Argelatus, mihi numquam satis laudandus, prae-dictum Codicem, atque alium signatum eadem litera R. n. 61. f. diligentissime contulit, & varias lectiones subjecitCO. Neque hoc solum Opusculum post se reliquit Vergerius. Librum 15 quoque De ingenuis tnoribus ad eruditionem adolescentum Ubertino Carrariensi dicavit, eumque habemus cum aliis ejusdem argumenti Scrip-toribus tum Venetiis, tum Basileae publicis typis editum (3). Vitam quoque Francisci Peirarche ab ipso conscriptam evulgavit Jacobus Philippus Thomasinus Aemoniensis Episcopus in Petrarcha redivivo (4). Ad 20 haec, teste Jacobo Philippo Bergomense, Arrianum Historicum Grae-cum de Alexandri Magni gestis Latinum fedi. Memorat etiam idem Bergomensis quasdam ctiltissimas ejus Orationes in Divi Hieronymi lau-dem. Insuper adversus Sigismundum Malatestam, qui Virgilii Maronis (1) L’erudito padovano Lorenzo Pi- Muratori, più non esiste, come fu detto gnoria, curato di S. Lorenzo, autore nel nella Prefazione. Filippo Argelati 1627 d’un Cathalogus de Patavinae histo- (1685-1755) era direttore della tipo-riae scriptoribus (Museo Civico di Pa- grafìa della Società Palatina di Milano, dova, cod. B.P. 801,III), mori nel 1633. donde uscirono i volumi della raccolta Secondochè scrive A. Gnesotto (ediz. Muratoriana. cit. del De principibus Carrariensium, (3) Per le edizioni del trattato ved. le p. 125), il codice già posseduto da Uber- osservazioni dello Gnesotto (ediz. cit., tino - non Albertino - Papafava, ve- Appendice). La prima comparve, scovo di Adria (f 1631), passò poi a «a quanto pare», a Venezia verso il Bonifacio Papafava, nella cui biblioteca 1472; un’altra, ma non necessaria- si trovava allorquando ìITomasini pub- mente la seconda, fu stampata (secondo blicò l’opera Bibliothecae patav. manu- Apostolo Zeno) nel 1474 a Milano, un’al- scriptae &c., Utini, MDCXXXIX, dove tra ancora a Milano nel 1477, e cosi il codice è menzionato a p. 116-7. Esso via via sino all’edizione di Lipsia nel è il celebre cod. B. P. 158 del Museo 1604. Civico di Padova. (4) Cf. l’epist. LXXXII, p. 204, (2) Il codice Estense, adoperato dal nota 3.