EPISTOLARIO considerar Michele ¿«»me uomo d’azione soltanto, e «fornito di filosofia c «cicnza. Si stupisce anzi com’egli, in mezzo a tante fatiche, abbia raggiunto un grado si alto nel favellare e nel sapere. Che cosa non avrebbe egli fatto quando «tgli studi letterari »1 fosse dedicato interamente ? Ben diverso è il suo caso. Chi come Michele accoppia alla teoria la pratica della filosofia, <1 di gran lunga superiore. Ms basti di ciò. Or ardentemente, e quasi fosse la propri*, gli raccomanda la patria del Friuli, dove, profugo, fanciullo, passò due anni, ac- idem, qui tot res et tantas prudentia et ratione modcraris, philosophic cognitionique rerum indulgeas W. hoc si quis existimat , piane falli eum constat, michi enim semper res mira visa est, que non sine divina quadam vi effici potuerit, ut in perpetuis armorum laboribus, in summis civilibus negotiis domi militieque versatus, 5 tantam eloquentie doctrinarumque omnium laudem assecutus sis. quid enim prestiturus eras, si tantum munus ingenii quotidiane auditioni vigilique litterarum exercitio accomodasses, quando, quod constat, ex sola, ut ita dixerim, contractatione librorum raraque admodum doctorum hominum collatione tantum disciplinarum adep- 10 tus es? michi enim, si quid inhesit, quod quam exiguum sit et pudet dicere et piget reminisci, non nisi duris laboribus et longo tempore partum est. magnum est itaque contemplari posse causas rerum et socundum philosophiam cognoscere; maius, secundum philosophiam vivere; maximum vero ac prestantissimum est utrun- 15 que vite modum, quod tu iam assecutus es, tenere potuisse..... va a capo. (i)V’è una testimonianza diretta per nutto, P.P. Vergerio e le sue aspi- il soggiorno dei Vergeri a Cividale in razioni al decanato Cividalese [1409; un protocollo del notaio cividalese Gio- cf. epist. CXXI] in Num'o Archivio Vt- vanni di Michele, in data del 31 luglio neto, n. s., XXI, 1911, p. 106). Un 1381, quando «honesta domina Zanetta, protocollo padovano dimostra che il « uxor lohannis de Vida de lustinopoli padre del Nostro, Vergerio di Giovanni «et filia ser Petri de lustinopoli, or- de’ Vergeri,trovavasi il 3 giugno 1381 « dinavit suum procuratorem ser Vice- a Padova : « Cum hoc sit quod Ratulfus « rium quondam ser Simonis de Vri- «scolaris notarie q. ser Petri de Hu- « ceriis de lustinopoli ad conveniendum «tacho de Capite Ystrie, Padue habit. « et placidandum coram nobili et po- « in contrata Ruthene in domo mag. «tenti viro dno. Friderico Comite de «Nicolai de la Belanda, teneretur et « Porrileis, Dei gratia sedis Aquile- « dare deberet mag. Zambono profess. « gensis dignissimo vicedomino, ipsa « gram, primo ducatos quadraginta « sede Aquilegense vacante » (cf. L. Za- « in occaxione expensarum factarum