DI PIER PAOLO VERGERIO 73 nue ibi pugnaverat in ponte Bergomensi cum magna hostium ignominia militie insignia adeptus est. dimisso oppido, quoniam W non venerant obsides, ceptum iter properant W atque amnem pe-titum attingunt. quo pervenientes vadaque M, quibus transgredi 5 possent, perquirentes sollicite, ad oppidum quoddam in agro Me-diolanensi, Pandinum ei nomen est <*), locum amenissimum secre-tumque nemoribus, veniunt; quo loci Bernabos, rerum olim sua-rum magnificientia notissimus, sepositis belli curis, venandi gratia conferre se vacuus solebat. edocti deinde per incolas eius reio gionis ductoresque suos non posse tuto violentie amnis se com-mittere, quoniam et suapte natura impetuosus et liquefactis estivo sole nivibus solito tumidior esset, castra ibidem posuerunt. ex adverso exercitus hostium, nostri vestigia insecutus, non longe seW locat. dux noster, expertus altero bello adversus eundem hostem 15 magnam multitudinem parvis copiis posse superari, certusque animi suorum militum, quibus ipse locorum angustie virtutem addebant, adhibito maturo consilio, hostibus, eo more W quo solitum est, ordi-nariam pugnam indicit. hostes, uti facie pre se ferebant, leti accep-tant (f>, missisque utrinque litteris conventum est ut ex utroque 20 exercitu quaterni ex primoribus deligerentur, qui cum sexaginta militibus in mediam planitiem venientes locum diemque pugne sta-tuerunt W. Michael de Rabbata W, a cuius salubribus consiliis universi exercitus salus pendebat, de nostris primus electus® est, qui re-liquis comitatus huiusmodi pactionem iniret: de ceteris compertum (a) C Mu r. quia (b) P Mur. nrgent (c) P vada perquirentes (d) BPRa longe a se Mur. sese (e) P hostilli eo more Ra hostilico (f) Mur. accipiunt (g) Mur. statuerent (h) Mur. Dominus Michael (i) BPRa selectus rara e conte di Anguillara, paese que- doglio, ospitandolo nel castello di Ca- st’ultimo situato in riva dell’Adige alla pranica (cf. A. Gloria, Intorno ai estremità della provincia di Padova, è Diplomi dei Principi da Carrara, Pa- chiaro dal contesto che il V. allude dova, 1859; opuscolo per nozze Papa- ad un condottiero della famiglia dei fava Antonini-Cittadella Vigodarzere) ; conti di Anguillara Sabazia nel Lazio, E. Re, art. Anguillara in Enciclo- famiglia resa celebre anche nella cer- pedia Italiana (Treccani), voi. III. chia di Padova dal fatto che fu il conte (1) Pandino in Lombardia, al sud- Orso d’Anguillara che nel 1341, quale ovest di Milano, fra Treviglio e Lodi, senatore di Roma, incoronò per Ro- e circa sette chilometri ad est dal- berto di Napoli il Petrarca in Campi- l’Adda in linea diretta. gli merita le inse-gne cavalleresche. Costretti a lasciar Bergamo, mentre cercano un guado attraverso l'Adda, i collegati arrivarono a Pandino. Non potendo passare a guado il fiume, si accampano ; presso è l'esercito visconteo. Indi l’Hawkwood manda a Giacomo dal Verme, perchè venga in campo a giusta battaglia, fra sessanta uomini da ciascuna parte. Accettata la sfida, Michele da Ra-batta con tre altri capitani fa preparativi per questa singolare tenzone. Pier Paolo Vergerio. s*