394 EPISTOLARIO per evitare le sventure. G difatti non solo la gente rozza o comunale, ma anche l’uomo riputato più avveduto incespica talvolta là dove credeva di camminar sicuro. Chi non si ricorda d’aver bramato molte cose vantaggiose, le quali, ottenute, gli sarebbero state perfino dannose ? D’essersi affaticato per uno scopo, e d’aver conseguito il contrario? D’aver temuto ciò che gli portò poi onore; d aver stimato retto ciò che gli riuscì poi iniquo? Or questa diversità non sta nelle cose, bensì in noi, che, quasi ciechi, andiamo tastando la verità, e, mossi da ambigue ragio-ni, ci poniamo a giudicare di cose incerte ; onde spesse volte siamo tratti in errore. Impariamo qui dunque a fidarci in Dio, ed a chiedere il bene al sommamente Buono ; sicuri inoltre che quel eh’Egli dà non può essere un male ; e, se la nostra pochezza non giungerà a tanto, rin-graziamoLo almeno d’avcrci protetti dai mali ancora più gravi. Cosi Dio ci sarà propizio, e ci darà la sua grazia adversis, cum hoc ipsum, ex quo speraverat plurimum inventurum se gratie, in gravem eius noxiam iturum erat, nisi fuisset Deo miserante provisum, qui non dedit duriores fructus illum attulisse. et sane non tantum inW insulsis(b) hominibus, qui sepe parum a brutis distare videntur, vel in mediocribus, qui creberrime falluntur 5 seque ipsos libenter fallunt, sed in his quoque, qui intellectu (c> ac prudentia maiore videntur excellere, evenit id quod proverbio dicitur, quod, dum munire (se) quisque intendit signo crucis, interdum digito in ocellum offendit. quisnam est enim, si modo quicquam experience rerum(d) habuerit, qui non meminerit, si quando in co- 10 gitationem hanc venit, multa sibi proficua, eaque se tnagnopere desiderasse, qui postmodum deprehendit, si evenissent, non tam inutilia quam etiam fuisse futura perniciosa; multa se fecisse unius finis gratia, que sepe in alium et quandoque in contrarium eva-serunt; pleraque tamen ignominiosa exhorruisse, que subinde ho- 15 norem ac decus attulere; multa quoque apparuisse postremo iniqua, que. prius visa fuerant recta, unde, queso, hec? unde tanta varietas? non ex rebus ipsis est, que eedemW manent aut non facile (f) tanta mutatione variantur, sed ex nobis, qui quasi per cribrimi (s) oculis caligantibus® res intuemur, et veritatem veluti pai- 20 pantibus manibus inquirimus, ac, de rebus incertis per rationes ambiguas parumque solidas impulsi, movemur <*> ad recte iudican-dum; in quo iudicio, ut equum est, frequentissime fallimur. quam-obrem utriusque verbis monemur non confidere de nobis, sed ab Eo petamus dirigi, qui nescit errare, atque ab Eo ipso, qui totus 25 bonus est et ipsum bonum est, nobis bona precemur: illud insuper sentientes, sine quo W superior ratio parum valet, ut non nisi bona(1) existimemus quecunque dederit ille, qui mala dare non potest, quod si hoc admittere nostra imbecillitas non sustinet, sed mala iudicat quecunque molesta sunt, gratias saltem agamus divine bo- 30 nitati, quod peiora prohibuit et maiore nos molestia turbari non permisit. hoc est quod Deum nobis conciliât, cum eius cure nos committimus arbitrioque submittimus. hoc eum nobis benignum (a) B C otri, in (b) R infimis (c) B in intellectu (d) B om. rerum (e) R eadem (f) B om. facile (g) B cribum (h) Codd. oculis caliginibus (i) BC moventur R corr. movemur (k) B C sentientes sane quo R sentientes quo (1) R ut nisi bona