DI PIER PAOLO VERGERIO
75
    provocaverint, recusantesque tentaverint crebris incursibus; quod quolibet prelio potiores evaserint. itaque, motis castris, ad Olium gressus referunt. venientes copie hostium proxime subsequuntur [et] in agro Cremonensi fessi subsistunt, ubi nostri, nullo vallo aut 5 fossa contenti, die nocluque W prornpti pugnare, liberam de se hostibus copiam dabant, cum hostes interea se aggere et fossa iun-ctisque curribus tuerentur. per duos dies totidemque noctes sine intermissione tumultuario prelio certatum est, nostros semper comitante victoria, que res tantum animos hostium exterruerat ut, io etsi multitudine preessent atque in campo sui iuris bellum fieret, nunquam tamem tuto se pugne credere auderent. eo loci evenit quod(b) Conradum Comitem clariorem efficeret. plurimos nam-que hostium in medium deductos, non tam fortiter quam indiscrete pugnantes, is, cum multis suis(a) a tergo veniens M intercepit, eisque 15 obtruncatis, quorum numerum constat centenarium (f) transcendisse, victoriosus in castra re versus est. talibus monitionibus (*) castigati, hostes congredi cominus et conserere manum(h) recusabant, sed pedetentim carpturi, si quid(i) longius a signis vagaretur, venientem sequebantur exercitum.
2o Plurimi sub id tempus falsi rumores, qui nunc spem adderent nunc detraherent, ad nos ferebantur quotidie; atque inprimis de exer-citu nostro, cum persepe victorem, persepe victum et in angustiis clausum dicerent; at ille precipue, sagacitate Florentinorum, qui non solum armis verum etiam opinionibus bella gerunt, iterum atque 25 iterum ad nos relatus W, advenisse in Italiani comitem Arminiaci^ cum grandibus copiis, laturumque parti nostre subsidia, hactenus, ut res indicant, solo nomine metuendum. de quo quid sentiam aliis litteris a me habes. nunc ceptum prosequor.
Nostri ad Olium veniunt; vadum in inferiore fluminis parte ad 30 latus molendini difficile admodum reperiunt. quo loco hostes,
        (a) Mur. diu noctuque (b) BP Eo loci venit ut R evenit quod Ra evenit ut (c) Mur. Dominum Conradum Ra Comitem vici aggeris familie non obscure fortuna clariorem (d) Mur. cum suis militibus Ra cum suis ex manu iuvenum Patavinorum delectis (e) BRa venientes (f) R centum Ra victoriosus magfto letissimoque so-ciorum plausu in castra (g) B G P municionibus (h) R manus (i) P si qui (k) Ra ille precipue sagacitates (1) Ra relate
      (1) Cf. la nota 1 a p. 53.
Torna verso l’O-glio, sosta nel con-t a d 0 Cremonese, seguito dai Viscontei.
Quivi s’accende una violentissima zuffa, che dura ben quarantotto ore.
II conte Corrado tende un’ imboscata ai Viscontei, ne ammazza più di cento.
  Intanto giunge a Padova notizia di varia vicenda di guerra e che il conte d’Armagnac era sccso in Italia con grandi forze in soccorso della Lega ; novella, questa, di fonte fiorentina e non nuova.
  Su di ciò ei già disse il suo parere.
  Giunti i collegati all’Oglio, il passaggio fu di uuovo contrastato dai Viscontei.