3i8 EPISTOLARIO no i monti senza occhiali. O non è forse più biasimevole il papa che creò cardinale chi non saprebbe reggere una chiesa di campa- gna ? ;rand’abbondanza di cappelli vi fu certo in quel tempo, oppur grande mancanza d’uomini. Bisogna però concedere che, per necessità di cose, ogni raccolta contiene qualcosa di pessimo ; ciò che si vede anche dalle decime; e poi, non solo il papa s’ingannò, ma la natura stessa prese un abbaglio nel plasmar il Tudertino. Incerta dapprima quale specie di bruto avrebbe creato, cominciò col far un bue, ma poi, mentre ella sonnecchiava, ne venne fuori una certa figura umana, ma si deforme da farla rider forte e quindi svegliarsi. Nondimeno continuava ella a far il suo lavoro, ed all'effigie d’uomo cutiens W videre possiti, sed quid ego Aquilegiensem cardinalem accuso? annon magis est Innocentius papa(c> redarguendus, qui hanc bestiami ad apicem cardinalatus evexit, qui nec idoneus esset(e) vel rusticani(f> ecclesiam regere ? profecto aut inopia erat summa tunc hominum aut ingens copia pileorum, cuna talibus hominibus 5 hec(h) ornamenta(i) dabantur. veruni non tam evenisse illius culpa existimo quam quod (k) in omni multitudine, ut est videre, sive rerum, sive hominum, esse aliquid ® decimum necesse est (m>, non numeri quidem sed qualitatis nunc W habita ratione. quod(°> enim in decimammo datur semper solet esse deterius velW deterrimum. 10 ac ne mirumW profecto vel papam, illuni promovendo W, errasse, W cum etiam inW eo condendo M naturam ipsam peccasse videamus. primo enim addubitareW visa est quodnam bruti genus potissimum ederet, nam hominem quidem formare W procul aberat tunc intentio. mox vero bovem facturam W constabat, quod et cornua iam ceperat 15 in fronte <“) signare et maxillas in longum oraque protendere, veruni dum somnolenta, ut tunc erat, ac (bb) semidormiens cepisset opus negligenter (cc), casu nescioquo effigies hominis [inter manus](JJ) oborta (ce) est, sed usque adeo deformis ut natura ipsius pre risu somnum excusserit riseritque sua ludibria per somniumnichilo- 20 minus feg) secus propositum ipsum quod ceperat prosecuta(M,), ei cor-pori^') bovinam animam ingeneravit, ne aut massam denuo conflando (a) BC G T Ar V excutiens (b) Ml S oc. vid. cecutiens possit M2 oc. cecutiens (in marg. : cernere^ possit (c) Mur. papa VII (d) Codd. eccetto C hunc bestium (e) M1 erat (f) CTMxir. rusticanam (g) M1 S om. hominibus (h) B C T Ar V om. hec (i) Mur. hominibus ornamento (k) BCGAr V verum non evenisse illius culpa ex[is]timo M1 verum existimo non tam illius evenisse culpa M2 verum non illius evenisse culpa TMur. verum non evenit eius culpa, existimo. quid? quod (1) Mur. aliquod (m) Mur. est necesse (n) BG non nunc quidem qualitatis nunc MJ non numeri set qualitatis numeri habita CM2 Ar V Mur. non numeri quidem qualitatis numeri habita S om. quidem - nunc (o) BC G quid (p) BC G Ar V decimum (q) M1 om. deterius vel (r) Mur. ac nec mirum (s) M1 papam in promov. ilium (t) M2 dee-rasse (u) BGG tum etiam in (v) M1 M2 S cum et in eo quoque (x) Ar V dubitare (y) G formasse (z) TMur. factura (aa) TMur. cornua caperei iam in fronte C cornua ceperat iam in (bb) Mur. aut (cc) M1 S ceptum opus negligenter exequitur casu nescio quo modo effigies M2 ceptum negligenter casu nescio quo modo effigies (dd) Soltanto M1 S dànno inter manus (ee) B C G T Ar V aborta (ff) Dopo excusserit B C G T Ar VM2 dànno risitque sua ludibria per e poi B somnia C M2 somnium GTArV som[p]num M1 S invece hanno risit enim risitque sui ludibria somni Mur. riseritque sua ludibria per somnum {gg) C Ar VM1 M2 nihilotamen (hh) B persecuta (ii) G persecuta et corpori