358 EPISTOLARIO usate a suo riguardo. Esse invero gli fanno onore, perchè vengono da un uomo di meriti grandissimi e universalmente stimato. Lesse inoltre la lettera con cui il V. Io invitò a celebrare il comune maestro Crisolora ; ma ardua impresa è quella di tramandare ai posteri la figura di quel grande, e presentarlo come modello di vita. Lasciando a parte la sua patria augusta, et facilitatem et humanitatem illam tuam pene divinam; iocun-dissimum tamen atque gratissimum fuit, ut tali viro, immo omnibus, amorem et iudicium de me tuum aperires. haud enim occultum esse potest quicquid vel minimum vos illustres ac probatissimi homines geritis. nec vero quemquam a vobis diligi posse credunt, 5 quem non moribus, aut virtute prius florere censueritis. quocirca ex hac ipsa re non mediocrem sane mihi laudem reportasse cum videor tum gratulor. nam quid mihi optabilius, quid in vita ma-gnificentius contingere potest, quam ut excellentissimis et « in omni « laudis genere laudatissimis viris » piacere dicar?(l) tuas subinde 10 litteras ostendit, quibus mones ut communem praeceptorem et im-mortalitate dignum hominem ex mortalium memoria perire non sinereni. obmutui, fateor, stupensque mecum versare coepi quam ardua quamque minime (popvjxà imbecillibus imponas humeris. nam, quotiens Manuel Chrysoloras, vere tcfôOeoç «pwçW, venit in men- 15 tem, nonne et ille tibi magnum quempiam et eloquentissimum expe-tere oratorem videtur, qui eum non tam sui quam posteritatis gratia scriptis exprimeret, ut homines integerrimum, optimum, sapien-tissimum, sanctissimum virum sicut publicum quoddam intueren-tur speculum et exemplar, unde sibi bene beateque vivendi praecepta 20 proponerent et ab eo, qui caelestem in terris vitam egit, imitationem virtutis haurirent? quod enim praedicationis genus Manueli affaisse denegabis et ita affuisse ut id vel solum vel eximium non facile quisque intelligat? patriam et eam quidem augustam, familiam lenne commemorazione di Manuele, tenutasi per impulso di Guarino a Venezia nel mese di luglio, ed in cui l’orazione panegirica fu pronunciata da Andrea Giuliani, fosse frutto dell’invito rivolto dal Nostro a Guarino perchè egli perpetuasse il ricordo del maestro comune. Comunque di tutto ciò, con quest’epistola s’iniziò e si chiuse, per quel che noi ne sappiamo, il loro carteggio; e soltanto dopo passati molti anni troveremo nella « Vita » del V. scritta da uno scolare del Veronese (ved. Appen- dice II, doc. v) una nuova testimonianza della loro stima reciproca ed affettuosa. (3) Questi è indubbiamente Nicolò de’ Leonardi. (1) Il Sabbadini nota qui una reminiscenza di Cic. Epist. ad fatti. XV, vi, 1 : « laetus sum laudari me, inquit « Hector, opinor, apud Naevium, ‘ aps « te, pater, a laudato viro ’. Ea est « enim iucunda laus, quae ab iis pro-« ficiscitur qui ipsi in laude vixerunt ». Cf. pure Epist. ad fatti. V, xn, 25. (2) Hom. Iliad. Ili, 310.