DI PIER PAOLO V ERGERIO 271 iudicantur, sed industria ac probitate ducis, virtute ac robore mi-litum, nisi cum Romani(a) intra decimum lapide m (l) bella ge-rerent deque victis hostibus triumphos agerent, non fuerunt eius temporis res geste preclare et duces(c) earum illustres, ergo 5 rebus prudenter, fortiter magnificeque gestis gloria queritur, non copiis immensis aut infinito exercitus numero, cum autem glo-riosum sit vincere urbes, subiugare exercitus, populos in ditionem® accipere, tum vero maxime, quod ad unius hominis gloriam attinet, claros bello duces superasse ® decorum est. nam, ut victoris exer-10 citus magna pars laudis ad ducem(f) pertinet, ita vieti dux alioquin clarus magna laus est victoris. est enim in re bellica, ut inprimis ® nosti, maximum in duce momentum, quandoquidem preter(h) artes imperatorias, que militum adiute virtute plurimum ® semper valent, solum ipsum sepe ducis nomen, cum est illustre ®, parva vi ® I î maxima bella confecit. hinc recte Chabrias (m) post navalem (n) in Naxo pugnam dicere solebat terribiliorem esse exercitum cervorum ductore leone quam leonum ductore cervo®, tu igitur eum nunc® ducem vicisti, qui in Gallia primum totoque occidente rei bellice fama clarissimus habebatur, qui pridie ® Ciprio regi inferre bellum 20 minabatur, qui Saladinum incessere ® ausus (r) est, qui Siriam in-vasit, qui Beritho <5) delevit, qui spoliis onustus et gloria victricia signa referebat. his enim ille felicitatibus elatus W, nullo indicto bello, tuarum navium classem, que pacata® sequebatur, vi® adortus est expugnare. tu vero, cum antea ® multas occasiones prospere 25 pugnandi elabi consulto sivisses ®, ne abs te iniurie causa aut belli (a) Mur. alioquin quum Romani (b) Mur. fuerint (c) CRaMZ ut duces Har. VMur. aut duces B corr. aut in et (d) M diciones (e) Har. superesse (f) Ra ut ductoris (g) Har. V ut ipse inprimis (h) MZ propter (i) M plurimum virtute (k) Har. om. cum est illustre (I) Har. patrua vi (m) BG Habrius Mur. Chabrius (n) Har. post venalem (o) B G Ra igitur cum nunc (p) Mur. pridem (q) V lacessere C corr. intendere, legione del testo, in incessere nel margine. (r) BCGRa visus (s) VMur. Beriton (t) G Z V felicitatibus clarus (u) G pacta (v) C aggiunge vi sopra la riga. Mur. pure dà vi adortus, ma gli altri codd. om. vi (x) T om. antea (y) Cosi i codd. eccetto C che ha scivisses G ha sivisses nec abste (1) Cf. Tit.Liv. if«/. XXVII, xxxvh; ¿