DI PIER PAOLO VERGERIO 491 statuam e foro Mantuano dejici fecit, nobilem edidit Invectivam. Et alia multa. Quod est ad hujusmodi Invectivam, memini me olim ipsam legere in MSto Codice Ambrosianae Bibliothecae post Leonardi Aretini Librum de Institutione Adolescentium ad Ubertinum Carrariensem. Ita 5 inscribitur: Invertiva conira Karolum de Malatestis (non vero Sigismun-dum, ut habet idem Bergomensis) prò eversione & desiruclione Staluae Virgilii Mantuani Poetarum maximi. Exorditur autem his verbis : Non est apud quem querar, Vir Magnifice, nisi apud le, qui solus ex Princi-pibus nostrae aetatis cum omnis generis eruditos, tum maxime Oratores 10 et Poetas colis &'c. In fine haec pauca leguntur: Dononiae .xiv. Kal. Orto-bris MCCCXCII. Petrus Paulus Vergerius de Giampietris de Sarnano. Quibus ex verbis edocemur, quo anno Invettiva illa fuerit conscripta. Scriptorem e Vergeria Familia sive gente fuisse, constare jam puto, quam vulgus de Verxeriis appellabat. Quid ergo sibi velit additamentum illud 15 de Giampietris de Sarnano, Justinopolitanis suarum rerum peritioribus disserendum relinquam (0. In MSto Codice, qui olim spectabat ad Ur-binatem Bibliothecam, nunc autem, ut puto, in Vaticana adservatur, Invettiva haec scripta dicitur ad Ludovicum Alidosium (2\ Historiam quoque Principum Mantuanorum literis consignasse dicitur, quae jamdiu 20 excidit. An bonis testibus foetus iste Vergerio tribuatur, erunt qui du-bitent. Audiendus heic & V. Cl. Apostolus Zenus, qui in Ephemerid. Literator. Ital. Tom. 9. p. 186. additamenta faciens ad Vossium de Historic Latin, nonnulla de Vergerio quoque adnotavit 0). Itaque Zeno (1) Il codice della Bibl. Ambrosiana «VHistoria principum Mantuanorum, è ora segnato: Ms. I. 33 Inf., e l’epist. «che rintracciai con ogni diligenza, I.XXXI vi si legge a c. 46. La data « temo sia smarrita per sempre, si che 1392 è un manifesto errore, poiché la « dovremo continuare a citarla soltanto, statua di Virgilio fu atterrata nel 1397. «sulle testimonianze del Gesnero, del D’un Pier Paolo Vergerio, trasferitosi « Vossio, del Bayle, del Muratori, dello a Sarnano nelle Marche, ci manca ogni « Zeno, del Colle, e d’altri ». Ma quivi, notizia. È noto, infine, come il De in verità, la fonte di tante testimo-iiigenuis moribus venisse talvolta ascritto nianze è una sola, quella del Vossio, per errore al Bruni, avendo questi tra- giacché gli altri scrittori, a cominciare dotto in latino l’omelia di S. Basilio dal Gesnero, furono paghi di ripetere intorno all’uso degli autori greci, e le sue parole (ved. p. 489, nota 3). scritto altresì il trattatello De studiis L’attribuzione al V. di un’opera concerei litteris ad illustrem dominum Bapti- nente i Gonzaga è senza dubbio sbaglia-stam de Malatestis. ta, e forse deriva da ciò, che l’epistola (2) Cod. Vat. Urb. 1194. del Bruni intitolata Francisco Gon^agae (3) Cf. A. Zeno, Dissertazioni Fos- principi Mantuanorum, De origin. urbis siane, Venezia, 1752, voi. I, p. 53. Mantuae (ed. Mehus, lib.X, ep. 25),gira Il Combi (Memoria cit., p.xv) scrive: ne’ mss. come opuscolo indipendente,