DI PIER PAOLO VERGERIO verum suorum adhuc neminem cognovi et minime curiosus meum negocium ago. librum postremo de eligibili vite genere hor-taris dicem mittamque pontificie1): ludisne amicum an temeritatis mee periculum captas? quis ego ut sic evolem? iam determi-5 navi M sine flatu navem letus agere litus circum remis, nec alto me credi, consilio utor apostoli, non audemus nos inserere aut comparare nos quibusdam, qui se ipsos commendanti, sed ipsi in nobis nosmet ipsos sumus metientes et comparantes nosmetipsos nobis. illud Socraticum fateor : « scio hoc unum quod nescio » W. at, cum io singulis data sit gracia secundum mensuram (♦>, glorior, sed secundum mensuram quam mensus est michi Deus, mensuram per-tingendi usque ad pedagogiam. igitur imus et obscurus homuncio qua levitate arrogem michi quod suggeris, quasi vero sacrosanctum orbis luciferum oculis adire caligantibus presumptio non extet? 15 preterea cuius id rei gracia? quota namque assistentium adeun-tiumque porcio sacram ambit maiestatem una cantate sedentis in trono et non magis propria militate ? musce quidem mel secuntur, non apes, porro in calce vite quid hactenus sperem vel optem merce verborum, quandoquidem ubique iam sit eloquentie satis ? 20 parco reliquum adicere quod Salustius facit^. atqui benedictus Deus, quod eo perveni ut descendere nequeam, ac per hoc paucis indigeo et ferme nulla desidero, meque divertisse in huiusmodi artissimam Dalmatici mari latebram valet abunde testari quanti faciam illecebram vanitatis. enimvero siquid loquor aut scribo, 2 5 Deus testis, qui est benedictus in secula, quod nequaquam humane laudis auram, sed veri precium fructumque consector. cum parva conposui, inde participacione contentus ultro latebris fruor. sane librum ope divina, quo anno Venetias migravi, insolitis licet affectus morbis, feci atque perfeci, iamque dudum vocatus et oratus emitti 30 flagrat et strepit, quod minime rebar aurarios nactusW. quorum (a) II Sabbadini om. da lam determinavi sino a nulla desidero (r. 22) ; da enimvero siquid fr. 24) sino a latebris fruor (r. 27). (b) Forse meglio nactum (1) Accenna alla lettera perduta, (2) Cf. s. Paul. II Cor., x, 18. non alla precedente, poiché Giovanni (3) Cf. s. Hier. Epist. LUI, 8. ricevette quest’ultima soltanto dopo (4) Cf. s. Paul. Ephes. IV, 7. la morte del papa, come egli stesso (j) Cf. Sall. Catil. V, 4: « satis dichiara nell’epist. CXIII, p. 301. « eloquentiae, sapientiae parum». Ma infine, il V. ha forse voluto scherzare, incitandolo a mandare al pontefice il libro De eligibili vite genere ? Non è per lui 1* avventurarsi in alto mare ; egli segue il consiglio di san Paolo, e fa sua la confessione di Socrate. Si gloria, si ; ma « secondo la misu-« ra del dono », che a lui fu data solo la grazia di far il maestro di scuola. E a quale scopo invierebbe il libro‘i O che cosa bramerebbe ottenere, lui, vecchio, mercé le sue parole, quando il mondo è già pieno d’eloquenza? Non si vede in quanto poco conto egli tenga le vanità del secolo dal fatto che si è ritirato a Muggia? Non per un plauso umano, ma per seguir il vero, compose e portò a compimento quel libretto a Venezia ; e, benché faccia baccano, volendo veder la luce,