DI PIER PAOLO VERGERIO
443
   cior dominus quam iustior michi civis querebatur. quando vero W etatis errores improborumque consilia secutus maluit, eversa li-bertate, ut esset tyrannus, qui princeps civis esse, fiorente urbe, poterat, eidem ipsi W tam michi laudato, tam a me ornato W male-5 dixi, qui quidem nichil michi boni facere poterat, cum reipublice malefaceret <e), nec quicquam a me prohibuisset mali <d>, qui liber-tatem, que bonum omnibus commune est, sustulisset. non enim vita magis cara W erat sine libertate quam sine vita libertas, nec unquam post extinctam rempublicam ut essem in calamitate super-io stes optavi, qui, vigente illa, felix vixeram, copiis, gloria et ho-noribus abundans. prò qua non invite W quidem, crudelissimo hominum mandante, ingratissimo exequente, mortem ut subirem visus sum, non quidem, ut tibi videtur, philosopho (s) indignam, cum omne genus mortis iuxta est (h>, sed quam vellem(i) vel feli-15 cioribus annis prò(k) salute reipublice suscepisse. alias enim utile fonasse® magis reipublice; tum vero, oppressa(m> ca, etiam volenti("> michi necessarium ; sed antea maxime quidem gloriosum mori michi fuisset, cum consul agens Catilinam patrie pestem vici atque eieci, et pestiferam illam coniurationem extinxi. quod facinus pre-20 clarum non tam prudentie mee, quanquam nichil est a me pre-termissum, quam fortune populi Romani et consensui bonorum W semper ascripsi W. nam et consulatum et fasces ita gessi, ut non honorem ambitiose quesisse, sed onus et officium impositum mi-chi W suscepisse moleste videri possem. in quo munere nichil exi-
    (a) R G quando non (b) Dopo consilia L reca sequtus est .• malui eversa libertate ut esset tyramnus : qui princeps civis esse florere poterat. Eidem ipsi G civis etiam urbe
    (c)	G mala faceret (d) L om. mali (e) LC enim magis vita cara (f) G invita (g) CRG om. philosopho (h) L omne mortis genus iustum est G genus mortis verum est (i) RG nollem (k) L vellem foelicioribus annis eam prò (1) G enim vide for-tasse (m) G tum non opp. (n) L nollenti (o) CG consensu honorum (p) L otium et off. imp. mihi
      (1)	Cf. Epist. ad fam. XI, xiv, 1: « ornandi honorandique et nobis et po-« measque sententias de adornandoadu- « pulo Romano potestatem ». «lescente»; XI, xx, 1 (da Bruto a (2) Cf. Pbti. IV, vi, 15 : « [Quirites,] Cicerone) : « quod diceret te dixisse « ut igitur Catilinam diligentia mea, « laudandum adulescentem, ornandum, « senatus auctoritate, vestro studio et «tollendum»; Pini. V, xvn, 4S: «sed «virtute fregistis». E cf. pure Catti. « saepe spero fore huius adulescentis II, 1, 1.