DI PIER PAOLO VERGERIO prosperis et adversis non moveri W non possumus. quamobrem admiror satis inter tantam rerum varietatem et necessitudinem (b), sine quibus subsistere hominum vita vix potest, fuisse quendam, ut ferunt, qui rideret semper, et item alium qui semper fiere conspi-5 ceretur W. que utique signa sunt vinci hominem(c) passione, vincere autem perseverantiam passiones. nam illud quidem de Crasso quod scribitur(d), nunquam eum risisse, non admodum admiror; fieri enim per virtutem id sine passione poterat; illud magis ab aliis de eodem traditum, scilicet, semel eum in omni vita risisse M. io nam magnum aliquid esse oportuit, de quo tamen nichil apud nos constat, quod ei risum tunc extorsit. sed ad illos superiores redeo, quorum vite habitum tam diversum probare non possum (c), nisi quod ex eadem ferme causa fuisse ita illos affectos arbitrar, quod, scilicet, res eis humane omnes vane viderentur atque ideo misere; 15 nam vanitas ipsa miseria per se est, et in ea miseria ut audea-mus magnopere vel ab aliis sperare vel superbire de nobis, ingens est vanitas. itaque istorum alteram ille ridebat, reliquam alter deplorabat. nam, per Deum immortalem, quid est in rebus humanis magnum aut existimatione dignum, ac non potius omnia 20 iocus ludusve puerilis, omnia plena miseriis? quot videmus hac etate, tuque per amplius, qui superiorum multorum annorum, quibus vixisti, memoriam tenes, quot, inquam, videmus regna florentia, quot amplas urbes, quot illustres familias, quot opulentissimas do-mos funditus eversas, ut singulorum hominum casus, qui enumerari 25 nequeunt, pretereamus! hie cadit, ille tollitur; unus, maximis vir-tutibus preditus, iacet abiectus alter, sine ullis bonis meritis, inani tamen nominis fama(h) suffultus evehitur; hie etate robusta (a) R movere (b) R necessitudines (c) B hominum (d) B nam Ilium q. de Craso qd scribitur R nam Illud qulde de Crasso quod scrlbltur (e) R possem (f)fiau-demus (g) R iacet tamen abiectus (h) R favore (1) Cioè Democrito ed Eraclito, «id Agelastum vocatum». Secondo Forse una reminiscenza di Sen. De ira, il detto più elegante di Lucilio, Crasso II, x, 5. avrebbe riso una sola volta; cf. Cic. (2) Allude a Marco Licinio Crasso Tusc. Ili, xv, 31: « quem semel ait detto « Agelastus», avo del triumviro, «in omni vita risisse Lucilius»; De Cf. Plin. Nat. hist. VII, xix, 79: Fin. V, xxx, 92; e Macrob. Saturn. « Ferunt Crassum nunquam risisse, ob II, 1, 6. Laonde sì meraviglia assai che vi furono nell'antichità due uomini, dei quali l’uno rideva sempre e l’altro sempre piangeva. Più singolare ancora è il caso di Crasso, se vero è che egli rise una sola volta. Ma l’atteggiamento diverso di quei due, riprovevole com’era, forse si spiega dal senso cnc avevano della vanità e miseria della vita umana. E, per verità, non è dessa un giuoco da bambini e piena di miserie? Negli ultimi anni, quante signorie, città, famiglie, casati insigni sono totalmente scomparsi, a non far parola delle svariate vicende de’ singoli !