DI PIER PAOLO VERGERIO
441
   dem est M a me quandoque, ut cum quid laude dignum exegisset ; amatus vero nunquam, qui se timeri quam amari maluisset(b) CO. neque enim spectatam eius clementiam(2) placebat plus legibus aut senatu(c) valere; nam, ut in libera civitate nomen ipsum crude-5 litatis odiosum est, ita et clementie Cd) invidiosum, nec facile so-lemus quenquam dementem dicere, nisi qui et C«> crudelis impune esse possit. earn potentiam, cum(f> execrarer in Cesare, non sane patientius in Pompeio tulissem, pro quo multa ut facerem, multa dicerem, et equitas® et beneficiorum memoria subigebat. eum, 10 quando visum est, oratione mea venustavi ; quando contra visum est, carpsi; semperque, ut animo, ita etCh> oratione usus sum libera, quo libertatis genere et Dionysium et Quintum fratrem et nepotem ipsumque etiam Dolabellam prosecutus sum. Antonium quoque et Octavium quos michi magnopere ingeris, non preterii, quorum 15 unusquisque pro merito habitus est. ego enim nunquamCO is fui, qui, cum C1) optimo facto amplissimam sibi laudem quesisset<m), premio suo quenquam fraudassem, aut, contra, meritam unquam (n) damnationem flagitio(o) denegassem. ille michi semper laudatus est et carus habitus, qui bene rem gereret, qui virtute prestare et claris 20 facinoribus curavisset. sed priores illos tecum pretereo, in quos iure familiaritatis vel sanguinis liberius fortasse poteram agere Cp>. quis me furor, queris, in Antonium impegit ? is ergo furor est in Antonium, qui, (si) in alios (t>* quosque furor erat, in hunc tamen unum CO aut summa providentia aut summa certe iustitia videri me-25 ritoque poterai? furor ergo est perditissimum hominem vel dignius furiosissimam beluam CO quoquo modo possis arctare atque abigere? quod si vere reipublice fortuna non tulit ut M esset ab his pestibus CO
         (a) C laud, est equidem R G laud, est quldem (b) G voluisset (c) G senatus (d) L et de dementia (e) L nisi et qui (f) R dum (g) L equitatis (h) G animo et ita et (I) R Antonium quoque et Antonium (tic). (k) L nusquam his (1) G tamen (m) L quesissem (n) Codd. nunquam (o) G om. flagitio (p) R G om. agere (q) C qui si alios LRG qui in alios (r) RG virum (s) L et
(1)	Cf. De offic. II, vii, 23 ; vili, 29. « taetrius belua? » ; VII, ix, 27 : « pesti-
      (2)	Ci. Pro M. Marcello,1,1, i:«inu- «feram beluam», &c.
« sitatam inauditamque clementiam ». (4) Cf. Epist. ad fam. XII, XXV, 4 :
     (3)	Cf. Phil. VI, III, 7: «belua im- « [Antonius] pestis patriae»; e cf. X, « portunissima » ; X, x, 22: «quid illa XXVIII, 1, e forse Phil. Ili, 11, 5.
Pier Paolo Vergerlo.
28*