Checché altri faccia, non deve l’assenza intiepidire la loro amicizia, che durerà eterna. Scriverà quindi spesso quasi Santo gli fosse vicino, e gli narrerà con stile famigliare le proprie vicende. Ricorda un detto di Cicerone intorno all’amicizia. Lo prega poi a smettere le scuse c rimandare il volume delle Ecìoghe imprestatogli, però Santo non abbisogna delle sue esortazioni ad operar virtuosamente, nè potrebbe egli mai lodare a sufficienza i pregi della virtù. 16 EPISTOLARIO nec voces nec litteras accepisti W. mos enim quorundam est, qui non parum in amicitia errare michi videntur, ut, cum amicum videre W desierint, alter obliviscatur alterius. quod de te non(c) facile coniecturareW possum, reor enim me talem tecum amici-tiam sanxisse, que nec absentia nec quovis humano casu, imo nec 5 ipsa possit morte deieri, in omnibus igitur litteris quas ad te posthac sum missurus, eo tecum sermone loquar quo invicem soliti sumus ac te presentem putabo, et quicquid acciderit, quotidiano tibi sermone perscribam, ne apud nos illud pretiosissimum munus vileat amicicie, qua, ut ait Cicero, « nichil a diis immor- 10 « talibus melius habemus »(l). tu idem facito versa vice, ne autem longior mea te affidai oratio, te rogatum velim ut reddas quod debes, scilicet librum BucolicorumW quem tecum tulisti cum*') Glemona recederes, vel vice eius michi mittas, si libet, unam vescicam », cfmnes virtutis comprehendere laudes ac merita percur- 20 (a) C acccpi (b) P videbitur desierim (c) P om. non (d) Per questa parola cf. Col. Salutati, Epistolario, ///, 160, r. 28: quicquid autem coniecturare li-ceat. (e) P om. cum (f) BC onam vescicam P unam si libet vescicam Combi, però male, suppose Aneum Senecam «principio scripte», che suscitarono l'ammirazione di tutti che ne presero visione, perchè un letterato sì giovane si dimostrava a tal segno cultore « dello « stile di Cicerone » (cf. epist. XIIII). Se dalle parole rivolte qui dal V. a Santo, « hasque omittas fictiones quibus « fallendi mei gratia hactenus studui-« sti », appare che una qualche comunicazione Santo gliel’ aveva pur inviata prima di scrivere l’epist. XIII, osserveremo che nell’epist. VI1II, indubbiamente posteriore all’epist. Ili, il V. non nega di aver ricevuto notizie dall’amico, ma piuttosto si lagna del loro carattere inconclusivo ; e parimenti nell’epist. IIII egli dichiara, « de exte-« rioribus negotiis tuis nescio quid « sentiam, an doleam, an congratuler. « tu enim ea hactenus mihi incognita « permisisti, nec de te ab aliis, nisi « confuse, quicquam audivi ». (1) Cic. De amie, vi, 20; xiv, 47. (2) Dal contesto non appare se questo libro sia il Bucolicum carmen del Petrarca ovvero quello delle sedici edoghe del Boccaccio intitolate a Donato degli Albanzani, che possedeva il V., allorché scrisse l’epist. XXXVII. (3) Verg. Aen. VI, 625.